Sprawozdanie finansowe nie oznacza wypełniania szablonu

Trzeba pamiętać, że dobre sprawozdanie finansowe to napisana w sposób zwięzły, a zarazem kompletny historia podmiotu w ostatnim okresie.

Zanim weszły w życie ostatnie zmiany do MSR 1 (Międzynarodowego Standardu Rachunkowości) dotyczącego prezentacji sprawozdań finansowych, na konferencji Międzynarodowej Rady Standardów Sprawozdawczości Finansowej prezes tej rady Hans Hoogervorst podkreślał, że sporządzenie sprawozdania finansowego nie może być utożsamiane z  wypełnieniem wzoru czy szablonu. Podkreślał, że nie jest prawidłowym podejście polegające na tym, że w oparciu o listę zagadnień wymagających zgodnie ze standardami prezentacji czy ujawnienia, w kolejności wyznaczonej przez standardy, przygotujemy sprawozdanie.

Biorąc pod uwagę to, że sprawozdania finansowe adresowane są przede wszystkim do inwestorów, którzy na podstawie ich lektury powinni móc ocenić sytuację finansową i majątkową jednostki, trzeba pamiętać, że dobre sprawozdanie finansowe to napisana w sposób zwięzły, a zarazem kompletny historia podmiotu w ostatnim okresie.

Z tego powodu sporządzający sprawozdania na listę obowiązkowych ujawnień powinni spoglądać krytycznie – oczywiście nie pomijać ich w sposób dowolny, ale jeśli dana transakcja, dane zdarzenie było jednorazowe, incydentalne, a jego wartość z punktu widzenia całego sprawozdania finansowego jest nieistotna – można je bez szkody dla treści sprawozdania pominąć.

Co więcej, w pewien sposób nadal jesteśmy niewolnikami „tradycyjnego" ugruntowanego również przez krajowe zasady rachunkowości układu sprawozdania finansowego. W takim tradycyjnym układzie w podmiotach niedziałających w sektorze finansowym w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w części dotyczącej aktywów w  pierwszej kolejności wymienione są środki trwałe, potem zapasy itd.

Czy jest to zawsze prawidłowe? Czy w przypadku podmiotu o działalności niekapitałochłonnej, prowadzącego np. działalność w sektorze handlu detalicznego, nie byłoby lepiej, gdyby w sprawozdaniu w pierwszej kolejności znalazły się zapasy? A kwestii zapasów – ich struktury asortymentowej, wiekowej – poświęcona była znacząca część? W następnej kolejności można by skupić się na prawie do użytkowania powierzchni handlowej, jeśli jest wynajmowana, a nie własna.

Jaki z tego wniosek? Tworząc sprawozdanie warto się zastanowić, jakie priorytety sprawozdawcze występują w danym podmiocie. I według tych priorytetów ustalić kolejność opisu i not. I kwestiom priorytetowym poświęcić zdecydowanie więcej miejsca i uwagi w tym sprawozdaniu.

Co więcej – niejednokrotnie czytając sprawozdania finansowe w pierwszej kolejności znajdujemy rozdział opisujący politykę rachunkowości, potem wpływ nowych standardów, notę dotyczącą kluczowych szacunków i osądów a w dalszej kolejności noty szczegółowe wyjaśniające dane liczbowe zaprezentowane w głównych częściach sprawozdania (sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz sprawozdaniu z całkowitych dochodów, sprawozdaniu z przepływów finansowych oraz sprawozdaniu ze zmian w kapitale). Dla czytelnika oznacza to niejednokrotnie konieczność powrotu – przenoszenia uwagi do innych części obszernego dokumentu, jakim jest sprawozdanie finansowe.

Stąd zdecydowanie warto sprawozdanie stworzyć w taki sposób, aby czytelnik mógł uzyskać informacje od najważniejszych do mniej ważnych (tym niemniej nie nieistotnych), pogrupowane w taki sposób, aby dla danego zagadnienia polityka ujmowania i wyceny, istotne szacunki oraz osądy kierownictwa poczynione w obszarze danego zagadnienia oraz informacje finansowe oraz objaśnienia znajdowały się w jednym miejscu. Zgodnie z wcześniej ustaloną strukturą dokumentu.

W ramach działań związanych z konkursem The Best Annual Report obserwujemy w ostatnich latach tendencję do sporządzania sprawozdań w duchu, o którym mowa powyżej – w duchu zmienionego MSR 1. Podczas oceniania sprawozdań finansowych na to właśnie będziemy zwracać szczególną uwagę – czy sprawozdanie jest czytelne (również pod względem układu graficznego), czy kładzie nacisk na kwestie faktycznie istotne (zarówno pod względem merytorycznym, jak i wartościowym), czy zagadnienia mniej ważkie nie są w nim przegadane, czy kwestia jakże istotnych i trudnych nowych standardów dotyczących przychodów czy leasingu jest opisana w sposób właściwy i przystający do specyfiki danej jednostki. Przyjrzymy się po prostu, czy sprawozdanie w sposób zwięzły i klarowny opisuje historię finansową i majątkową podmiotu w ostatnim roku.

Monika Warmbier jest partnerem w KPMG Advisory, członkiem kapituły konkursu The Best Annual Report.

„Parkiet" jest patronem medialnym konkursu  The Best Annual Report, organizowanego przez Instytut Rachunkowości i Podatków