Rok temu Deloitte dostało czerwone światło. Ale i tak może działać

Polska Agencja Nadzoru Audytowego ukarała firmę Deloitte Audyt za aferę GetBacku trzyletnim zakazem badania sprawozdań finansowych. Deloitte zaskarżyło karę. Na razie – decyzją sądu – to audytor jest górą.

To bezprecedensowa sytuacja w historii krajowego rynku audytu. Jeszcze rok temu wydawało się, że w branży dojdzie do rewolucyjnych przetasowań, po tym jak PANA zakazała firmie Deloitte Audyt (była audytorem GetBacku) badania sprawozdań finansowych na trzy lata. Strony rozpoczęły sądową potyczkę. Zapytaliśmy Deloitte, jaki jest obecnie status tej sprawy, ale – mimo ponowienia pytań – nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Sądowa batalia

Z informacji zebranych przez naszą redakcję wynika, że Deloitte obecnie jest w sądowej potyczce górą. Po tym jak audytor zaskarżył decyzję PANA, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z 18 października 2023 r. wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji. Stwierdził, że wykonanie decyzji PANA na tym etapie doprowadziłoby do „wystąpienia niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody i spowodowania trudnych do odwrócenia skutków”. Innymi słowy, po ewentualnym uchyleniu decyzji przez sąd, spółce Deloitte trudno byłoby odzyskać dawną pozycję rynkową. Straciłaby lokale, pracowników i klientów. Na tę decyzję z kolei zażalenie złożyła PANA.Tym razem sprawa trafiła już do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

– W dniu 19 grudnia 2023 r. NSA oddalił zażalenie – poinformował nas Jarosław Czarnota, główny specjalista wydziału informacji sądowej NSA. Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego są prawomocne z chwilą ich podjęcia, gdyż nie przysługują od nich żadne środki odwoławcze.

– Postanowienie NSA dotyczyło orzeczenia WSA wydanego w przedmiocie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji i nie rozstrzyga sprawy ze skargi na decyzję Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego – podkreślił przedstawiciel NSA.

Polska Agencja Nadzoru Audytowego potwierdza, że taki właśnie jest obecnie status sprawy: decyzja nadzorcy pozostaje w mocy, ale jej wykonanie jest wstrzymane postanowieniem WSA.

Rynek pod lupą

Deloitte Audyt może zatem obecnie prowadzić działalność bez żadnych ograniczeń. Przedstawiciele branży audytorskiej w nieoficjalnych rozmowach twierdzą jednak, że całe to zamieszanie i tak uderzyło w biznes Deloitte. Część klientów zmieniła audytora, nie mając pewności co do tego, jak potoczą się losy zakazu nałożonego na audytorską firmę przez PANA. W tym gronie jest największa polska spółka notowana na warszawskiej giełdzie, czyli Orlen. Jej autorem wcześniej był Deloitte, a teraz Mazars.

Spadku pozycji rynkowej Deloitte w statystykach za 2023 r. jeszcze nie widać, natomiast w tegorocznych zapewne już będzie inaczej.

W ostatnich latach na rynku audytu w Polsce widać mocną konsolidację. Firmy się łączą lub zaprzestają działalności. Spada nie tylko liczba firm, lecz również biegłych rewidentów wykonujących zawód. Choć warto podkreślić, że trendy te wyhamowały. Na koniec 2023 r. na liście firm audytorskich prowadzonej przez PANA było zarejestrowanych 1230 podmiotów. W zeszłym roku 46 zostało wpisanych na listę, a 94 skreślono. Liczba wpisów w porównaniu z rokiem 2022 wzrosła o 28, czyli o 156 proc., a skreśleń spadła o 10 proc.

Łączne przychody wszystkich firm audytorskich z tytułu wykonywania rewizji finansowej i innych usług wymaganych ustawowo wyniosły w 2023 r. 2,83 mld zł, czyli o 15 proc. więcej rok do roku. W tym przychody z tytułu badań ustawowych wyniosły 1,06 mld zł, co oznacza 19-proc. wzrost. Na rynku badań sprawozdań JZP (m.in. spółek giełdowych) dominuje wielka czwórka, czyli Deloitte, EY, KPMG i PwC. Firmy te łącznie osiągnęły w Polsce w 2023 r. 60 proc. przychodów z badań ustawowych na rzecz JZP – wynika z danych PANA.