Analiza rentowności kapitału i aktywów

Poprzedni artykuł poświęciliśmy analizie rentowności sprzedaży, liczonej na podstawie danych z rachunku zysków i strat. Dzisiaj zajmiemy się rentownością kapitału i aktywów, a do wyliczeń potrzebny będzie również bilans.

Ważnym elementem oceny standingu finansowego przedsiębiorstwa jest rentowność ulokowanego w nim kapitału. Wskaźnik rentowności kapitału własnego ROE (Return on Equity), nazywany również stopą zwrotu z kapitału, szczególnie interesuje inwestorów i właścicieli (udziałowców, akcjonariuszy).

       Zysk netto x 100

ROE = ---------------

        Kapitał własny

Za pomocą tego wskaźnika można ocenić opłacalność ulokowanych w przedsiębiorstwie środków w postaci kapitału podstawowego lub wniesionego przez właścicieli w formie nadwyżki ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej, dopłat do kapitału czy też wypracowanego zysku. Tendencja wzrostowa ROE oznacza z reguły wzrost wartości przedsiębiorstwa. I na odwrót - spadek ROE może spowodować spadek wartości spółki. Od wielkości wskaźnika ROE uzależnia się też niekiedy wypłatę dywidendy i jej wysokość. Wartość ROE porównuje się z alternatywnymi sposobami lokaty kapitału, np. oprocentowaniem lokat bankowych czy rentownością obligacji skarbowych. Wskaźnik ten w długim okresie powinien być wyższy od stopy inflacji, gdyż w przeciwnym razie realna wartość kapitału, a jednocześnie całego przedsiębiorstwa, będzie spadać.

Analizę wskaźnika najlepiej przeprowadzać na tle branży. Tak jak w przypadku ComArchu tendencja spadkowa w 2000 r. i niewielki wzrost w roku 2001 były podyktowane ogólną koniunkturą w branży, a nie np. złym zarządzaniem finansami spółki.

Następnym obszarem analizy rentowności działalności przedsiębiorstwa jest rentowność majątku ROA (Return on Total Assets).

       Zysk netto x 100

ROA = ---------------

        Aktywa ogółem

Wskaźnik ten informuje o zdolności aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku, dlatego jego wielkością są zainteresowani głównie kredytodawcy. Im wyższy wskaźnik, tym lepsza sytuacja finansowa spółki i lepsza efektywność gospodarowania majątkiem. Niski poziom wskaźnika na tle przedsiębiorstw tej samej branży może świadczyć o przeinwestowaniu spółki i posiadaniu przez nią nadmiernego majątku. Może również wskazywać na niepełne wykorzystanie mocy produkcyjnych. W ComArchu wskaźnik ROA charakteryzuje się nieco lepszymi wielkościami niż średnia w branży, jednak tendencja jest taka sama. Rok 1999 wyróżniał się najwyższą wartością, czego powodem był głównie wzrost sprzedaży i zysków w związku z "problemem 2000". W roku 2000 następuje załamanie rynku i spadek przychodów i zysków. Rok 2001 to niewielki wzrost związany ze stabilizacją rynku.