Żywność rzemieślnicza przed szansą

Tradycyjnie wytwarzana żywność rzemieślnicza, dzięki dbaniu o naturalne składy produktów i korzystanie z najlepszej jakości surowców jest jednocześnie zaliczana do żywności ekologicznej, której produkcja jest silnie promowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.

Publikacja: 20.08.2024 06:00

Żywność rzemieślnicza przed szansą

Foto: Adobe Stock

Do 2030 r. planowany udział upraw ekologicznych wśród państw członkowskich UE ma osiągnąć 25 proc., podczas gdy w Polsce wyniósł on w 2023 r. niecałe 4 proc. Najprawdopodobniej osiągnięcie zakładanego poziomu okaże się w tak krótkim czasie niewykonalne, niemniej jednak będzie się to wiązało z intensyfikacją dyskusji wokół promocji ekologicznych rozwiązań.

Do tej pory polski rynek żywności ekologicznej był bardzo słabo rozwinięty w porównaniu z europejskimi liderami. Jego wartość w 2023 r. wyniosła 1,36 mld zł, w porównaniu z 16 mld euro w Niemczech i 12,7 mld euro we Francji. W Polsce działa także zaledwie 1200 certyfikowanych przetwórni żywności ekologicznej, co w porównaniu z Niemcami (9100), Francją (9000) czy Włochami (6000) oznacza duże pola do dalszego rozwoju sektora. Ważne może okazać się tu także uświadamianie polskich producentów o możliwości ubiegania się o ekologiczne certyfikaty, jako że wciąż posiada je niewielki odsetek wszystkich przetwórni rzemieślniczych.

Niski poziom rozwoju rynku był również bezpośrednio powiązany z dotychczasowym ograniczonym popytem wśród polskich konsumentów – średnia unijna wydatków na żywność ekologiczną to 66 euro rocznie, podczas gdy w Polsce było to zaledwie 7 euro. Najprawdopodobniej zacznie się to jednak w najbliższym czasie zmieniać. Według badania Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP” od czasu pandemii Covid-19 coraz większy odsetek Polaków zaczął zwracać uwagę na wpływ produktów spożywczych na zdrowie ich rodzin. Już 75 proc. konsumentów jest zainteresowanych kupowaniem żywności ekologicznej, a aż 79 proc. planuje przykładać większą wagę do jakości kupowanej żywności. Ponad 73 proc. konsumentów jest także gotowych płacić nawet o 20 proc. więcej za produkty lepszej jakości. Eksperci WorldFood Poland za najbardziej perspektywiczne kierunki rozwoju polskiego rynku żywności ekologicznej i rzemieślniczej uważają m.in. produkty wegańskie, produkty typu convenience (gotowe posiłki), świeże produkty, produkty zero waste czy też produkty umożliwiające stosowanie diet wykluczających, jak np. pozbawione glutenu czy laktozy.

Kolejnym argumentem przemawiającym za wzrostem zainteresowania żywnością rzemieślniczą jest zjawisko patriotyzmu gospodarczego – coraz większa część konsumentów stara się bowiem wspierać lokalne przedsiębiorstwa. Według badania Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego aż 78 proc. Polaków, mając możliwość wyboru, deklaruje zakup produktów polskiego pochodzenia. Wiąże się to zarazem z promowaniem lokalnych przedsiębiorstw, które dzięki krótszym łańcuchom dostaw niż w przypadku międzynarodowych korporacji mają większe możliwości stosowania ekologicznych metod produkcji.

Co ciekawe, choć przedsiębiorstwa ekologiczne wykorzystują tradycyjne metody produkcji, to są one otwarte na wykorzystywanie nowoczesnych metod sprzedaży. Do niedawna żywność rzemieślnicza była bowiem dostępna głównie na targowiskach, jarmarkach czy w małych, lokalnych sklepach. Od czasu pandemii dynamicznie rozwija się jednak sprzedaż produktów przez internet, co umożliwia dotarcie lokalnym producentom do szerszej rzeszy odbiorców.

Według raportu PwC do 2026 r. wartość polskiego rynku e-commerce osiągnie 162 mld zł, przy 12-procentowym średniorocznym wzroście. Wzrost wyniesie jednak aż 28 proc. dla produktów spożywczych, a wspierać go będą spadające koszty rozwiązań cyfrowych i rozwój niezbędnej infrastruktury. Dobrym przykładem wyznaczającym kierunek dla rozwoju sektora jest platforma LokalnyRolnik.pl, która pomaga łączyć lokalnych wytwórców i konsumentów, co stanowi szansę na zaistnienie na rynku dla przedsiębiorców niebędących w stanie ponieść kosztów własnej logistyki czy zarządzania procesami marketingowo-sprzedażowymi.

Wydaje się więc, że dla wytwórców żywności rzemieślniczej i ekologicznej nastały niezwykle korzystne czasy, w związku z szeregiem trendów wspierających rozwój sektora. Niemniej, niezbędne będzie ich dalsze wsparcie – w szczególności w zakresie uświadamiania i edukowania przedsiębiorców odnośnie do możliwych dalszych kierunków działania. Przykładowo, choć Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeprowadza liczne konkursy na wspieranie rozwoju krótkich łańcuchów dostaw, to zainteresowanie nimi pozostaje stosunkowo niewielkie. Warto zatem zintensyfikować działania edukacyjne na poziomie samorządowym, by dotrzeć do jak najszerszej rzeszy polskich rzemieślników.

Marceli Hązła, doktorant na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu

Kamil Holajda, właściciel Sernicy Dolnośląskiej

Felietony
Polska i Zimbabwe – zagadnienia finansowe
Felietony
Początek przetasowań w portfelach?
Felietony
Wciąż pozytywne nastawienie do rynków wschodzących
Felietony
UOKiK zwiększa aktywność
Felietony
Czy stereotypy mają sens?
Felietony
Konkurencja olimpijska