Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego i Polski Związek Instytucji Pożyczkowych opracowały raport o sektorze pożyczek pozabankowych na podstawie sprawozdań finansowych za 2017 r. i danych uzyskanych od instytucji pożyczkowych, które posiadają 80 proc. rynku. Organizacje te zebrały dane finansowe pochodzące ze sprawozdań finansowych wyłącznie instytucji pożyczkowych znajdujących się w Rejestrze Instytucji Pożyczkowych prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego (ich obecna liczba to 404).
Rentowność większa niż banków
Przychody sektora pożyczkowego w 2017 r. wyniosły 3,7 mld zł, co oznacza wzrost o 19 proc. Jednak dane znajdujące się w rejestrze uwzględniają też nowe spółki, które pojawiły się na rynku dopiero na przełomie 2015 i 2016 r. – w pierwszym roku prowadzonej działalności zwykle nie są one w stanie wygenerować wysokich przychodów. Na przychody instytucji pożyczkowych składają się odsetki i opłaty od udzielonych kredytów, przychody wynikające ze sprzedaży portfeli wierzytelności. Przychody instytucji pożyczkowych w znacznej części rozpoznawane są w momencie podpisania umowy o pożyczkę z pożyczkobiorcą. W rachunkach zysków i strat jako przychód widnieją także opłaty i odsetki z pożyczek udzielonych, które nigdy nie zostały spłacone. W konsekwencji instytucje pożyczkowe są zobligowane do odprowadzenia podatków od zawyżonego zysku, co nie ma miejsca w bankowej części sektora finansowego – twierdzą autorzy raportu. W dużej mierze jest to przyczyną zaburzenia rzeczywistej stopy rentowności sektora. Na wzrost przychodów wpływ miał też wpływ średni wzrost wartości przeciętnej pożyczki (wyższe kwoty, dłuższe okresy).
Aż 58 proc. instytucji pożyczkowych w 2017 r. osiągnęło przychód do 1 mln zł, tylko 15 proc. instytucji osiąga przychody powyżej 5 mln zł rocznie. W 2017 r. 10 największych instytucji pożyczkowych odpowiadało za 83 proc. przychodów całego sektora.
Łączny zysk instytucji pożyczkowych w 2017 r. wyniósł 234 mln zł wobec 115 mln zł w 2016 r. Analogicznie jak w przypadku przychodów, wzrost zyskowności sektora spowodowany jest zwiększeniem bazy firm pożyczkowych, przy czym dla kilku dużych podmiotów wpisanych do Rejestru Instytucji Pożyczkowych przy KNF. Wskaźnik ROA, czyli rentowności aktywów, dla sektora pożyczkowego w 2017 r. wyniósł 3,2 proc. wobec 1,7 proc. w 2016 r. Dla porównania rentowność ROA sektora bankowego wynosi 0,9 proc.
W 2017 r. wśród firm odnotowujących dodatni wynik finansowy 90 proc. osiągnęło zysk do 1 mln zł, z tego zysk ponad połowy nie przekroczył 100 tys. zł. W 2017 r. 32 proc. sprawdzonych instytucji pożyczkowych odnotowało stratę w średniej wysokości 156 tys. zł. Zysk pięciu największych instytucji pożyczkowych w 2017 r. spadł o 38 proc. względem 2016 r.