Na początek Magiczna Trójka

Produkty strukturyzowane to jeden z najbardziej dynamicznych i innowacyjnych segmentów rynku finansowego, którego początki sięgają lat 80. poprzedniego wieku. Kluczowymi elementami, które przyczyniły się do dynamicznego rozwoju tego segmentu był wzrost liczby nowych rodzajów instrumentów bazowych, możliwość tworzenia nowych struktur wypłat, szybkość wprowadzania nowych produktów na rynek, a także coraz powszechniejsze wykorzystanie elektronicznych platform emisyjnych czy obrotu.

Jak klocki LEGO

Trudno jest wskazać na jedną "najwłaściwszą" definicję produktu strukturyzowanego.

Produkty strukturyzowane to instrumenty finansowe zaprojektowane, stworzone, złożone, wyemitowane i sprzedane inwestorom w celu spełnienia ich specyficznych wymogów inwestycyjnych. Płatności z tych instrumentów są połączone z jednym bądź większą liczbą instrumentów bazowych.

Inna definicja mówi, że produkt strukturyzowany to instrument finansowy, którego stopa zwrotu zależy od stóp zwrotu zestawu innych - prostszych - instrumentów. Najczęściej składa się z pożyczki oraz różnych instrumentów pochodnych. Charakterystyczną cechą tego typu produktów jest zamiana ryzyka wynikającego ze składowych instrumentów (bazowych) na ryzyko produktu strukturyzowanego, które ma inny charakter. Jedną z najważniejszych cech produktów strukturyzowanych jest to, iż z prawie dowolnej liczby rożnych (prostych) instrumentów finansowych, w połączeniu z jednym lub kilkoma instrumentami pochodnymi można skonstruować nowy instrument strukturyzowany. Produkty te przypominają więc klocki LEGO: z podstawowych elementów można wyczarować dowolny kształt w dowolnym kolorze.

Produkty szyte

na miarę

Zarówno rozwój rynków finansowych, jak i coraz większe wymagania inwestorów sprawiły, że wykształciły się produkty "szyte na miarę", dostosowane do indywidualnych potrzeb inwestorów. Zwrot z tych inwestycji jest określony znaną z góry formułą, uzależnioną od wykorzystywanych instrumentów bazowych, a zysk wypłacany jest w jednym lub kilku terminach w przyszłości. Produkty strukturyzowane charakteryzują się elastycznym profilem ryzyko-dochód, dzięki czemu nabywca może dostosować inwestycje do akceptowanego poziomu ryzyka. Najczęściej instrumenty strukturyzowane oparte są na typowych instrumentach bazowych, do których zalicza się: pojedyncze akcje, koszyki akcji, indeksy akcyjne, kursy walut, stopy procentowe (krótko- i długoterminowe), ceny surowców i metali szlachetnych, poziom inflacji i wiele innych.

Równie zróżnicowane jak instrumenty bazowe mogą być formy, które przyjmują produkty strukturyzowane. Najpopularniejsze z nich to, oczywiście, różnego typu certyfikaty, warranty, obligacje strukturyzowane.

Równie dowolna jak forma instrumentu może być struktura wypłaty. Inwestorzy mogą nabyć zarówno produkty bezpieczne - zapewniające pełną gwarancję kapitału i dające określony udział w potencjalnym zysku, jak również produkty obarczone wysokim ryzykiem, ale za to z bardzo dużym udziałem z zyskach.

Produkty strukturyzowane umożliwiają inwestorom dostęp do usług i rynków dotychczas dla nich niedostępnych, oferują dywersyfikację portfela, ochronę kapitału czy osiąganie zysków przewyższających tradycyjne formy oszczędzania - to tylko niektóre z zalet produktów strukturyzowanych.

Jest i ryzyko

Oczywiście, inwestycjom w produkty strukturyzowane towarzyszą różnego typu czynniki ryzyka. Do najważniejszych należy zaliczyć:

- ryzyko kredytowe - wynikające przede wszystkim z wiarygodności emitenta, jego zdolności do zabezpieczenia emitowanego produktu strukturyzowanego,

- ryzyko płynności - jest pochodną płynności instrumentu bazowego, specyfiki instrumentu strukturyzowanego, kręgu odbiorców, rynku, na którym dany produkt jest notowany, zasad pełnienia przez emitenta funkcji market makera, - ryzyko rynkowe - wynikające ze zmian wartości instrumentów bazowych oraz wbudowanych instrumentów pochodnych. Warto podkreślić, że ryzyko rynkowe tych instrumentów nie jest prostą sumą składowych czynników ryzyka instrumentów, z których jest on zbudowany.

Jeden z najpopularniejszych podziałów produktów strukturyzowanych uwzględnia gwarancje kapitału:

Produkty z całkowitą gwarancją kapitału oferują 100-proc. zwrot zainwestowanej kwoty oraz najczęściej niewielką partycypację w zyskach wynikających ze zmian instrumentu bazowego.

Produkty z częściową gwarancją kapitału oferują tylko częściową gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału (np. 70-80 proc.) oraz dużo wyższy niż w przypadku produktów z całkowitą gwarancją udziału w zyskach wynikających ze zmian cen instrumentu bazowego (współczynnik partycypacji).

Najbardziej ryzykowne produkty bez gwarancji kapitału oferują 100-proc. (lub większy) udział w zyskach wynikających ze zmian cen instrumentów bazowych. Inwestor wybierający taki produkt musi jednak pamiętać, iż w przypadku spadku cen instrumentów bazowych cena produktu strukturyzowanego także spada i 100-proc. udział w zyskach może się przekształcić w 100-proc. udział w stratach.

Dlaczego warto inwestować w produkty strukturyzowane?

Sześć powodów, dla których warto inwestować w instrumenty strukturyzowane notowane na giełdzie:

- możliwość ochrony kapitału przy jednoczesnym udziale w zyskach (produkty gwarantujące ochronę kapitału),

- możliwość osiągania zysków przewyższających tradycyjne formy oszczędzania, takie jak lokaty i obligacje,

- znana inwestorowi przez rozpoczęciem inwestycji formuła wypłaty,

- możliwość dostępu do nowych rynków (np. zagranicznych), instrumentów (m. in. surowców, indeksów, walut) i usług - szczególnie w przypadku wielu inwestorów indywidualnych,

- w przypadku produktów strukturyzowanych notowanych na giełdzie możliwość sprzedaży instrumentu na rynku wtórnym (inwestor może wycofać się z inwestycji przed terminem wykupu instrumentu przez emitenta),

- dywersyfikacja inwestycji.

Produkty strukturyzowane na GPW

Mając na uwadze debiut pierwszego produktu strukturyzowanego na giełdzie w Warszawie, którego emitentem będzie Deutsche Bank z siedzibą w Londynie, GPW przygotowała osobną wizualizację nowego segmentu rynku.

W serwisie internetowym giełdy, w sekcji "Notowane instrumenty", stworzona została specjalna strona "Produkty strukturyzowane" (http://struktury.gpw.pl), na której inwestor znajdzie m. in.:

- podstawowe informacje nt. produktów strukturyzowanych znajdujących się w obrocie giełdowym (w tym m.in. prospekty emisyjne),

- materiały edukacyjno-promocyjne nt. poszczególnych produktów,

- linki do stron emitentów poszczególnych produktów strukturyzowanych, na których znajdują się dodatkowe materiały edukacyjne i promocyjne przeznaczone dla inwestorów,

- notowania online produktów,

- statystyki obrotu poszczególnymi produktami,

- listę najczęściej zadawanych przez inwestorów pytań dotyczących nowych instrumentów.

Inwestorzy mogą kierować pytania dotyczące produktów strukturyzowanych na specjalną skrzynkę: [email protected] obsługiwaną przez pracowników giełdy, którzy w ciągu 24 godzin (z wyłączeniem sobót i niedziel) postarają się odpowiedzieć na pytania zadawane przez inwestorów.

Autor dziękuje p. Dominice Barszcz za pomoc w przygotowaniu artykułu

Najpopularniejsze

instrumenty bazowe

- akcje

- koszyki akcji

- indeksy

- kursy walut

- stopy procentowe

- inflacja

- ceny na rynkach towarowych

- ryzyko kredytowe

- fundusze inwestycyjne