Pierwszy szok naftowy ? 1973 r.

Pierwszy szok naftowy? 1973 r.Bezpośrednią przyczyną pierwszego kryzysu naftowego, który wybuchł w październiku 1973 r. było spotkanie przedstawicieli OPEC w Kuwejcie. Podjęto tam, z inicjatywy Arabii Saudyjskiej i Iranu, historyczną decyzję o zmniejszeniu wydobycia bez porozumienia z największymi światowymi koncernami naftowymi, takimi jak Exxon, Shell, BP, Gulf, Texaco czy Socony Mobil. Na ten krok zdecydowano się przede wszystkim w następstwie wybuchu wojny między Izraelem a Egiptem i Syrią. Postanowienia krajów OPEC zakładały, że po raz pierwszy kontrolę nad produkcją ropy naftowej będą sprawować rządy krajów członkowskich tej organizacji. Będą one wyznaczać podatki płacone przez koncerny naftowe oraz limitować wydobycie i eksportować ten surowiec tylko do tych państw, które popierają kraje arabskie w wojnie z Izraelem. Na ?czarnej liście? OPEC krajów objętych embargiem znalazły się m.in. USA i Holandia.Decyzja podjęta przez OPEC wywołała szybki wzrost cen ropy o około 400% ? z 3 USD do ok. 12 USD. Notowania ropy w przedziale 12?15 USD utrzymywały się na światowych rynkach do końca lat 70., kiedy wstrząsnął nimi drugi szok naftowy. Wzrost cen był niekorzystny przede wszystkim dla największych importerów (kraje Europy Zachodniej i USA), w związku z czym, zostały one zmuszone do jeszcze silniejszej zwyżki cen eksportowanych przez nie dóbr i towarów konsumpcyjnych.W październiku 1973 r. główny amerykański indeks giełdowy Dow Jones oscylował wokół poziomu 1000 pkt. W reakcji na zwyżkę cen ropy, która wywołała wzrost inflacji, w ciągu kilku miesięcy stracił on na wartości ponad 40%.Drugi szok naftowy? 1979 r.Drugi szok naftowy, który wstrząsnął światową gospodarką w 1979 r., wywołany został rewolucją islamską w Iranie (wybuchła w styczniu 1979 r.). Efektem przewrotu w tym kraju było m.in. całkowite wstrzymanie przez niego eksportu, co wywołało kolejny drastyczny skok cen ropy (mimo wysiłków Arabii Saudyjskiej, która starała się zapobiec takiemu scenariuszowi). W ciągu zaledwie kilku miesięcy notowania tego surowca wzrosły o ponad 100% ? z około 17 USD, przejściowo aż do ponad 40 USD (jest to jak dotychczas rekordowa cena ropy w historii światowych rynków). Dodatkowymi czynnikami pogarszającymi koniunkturę na rynku naftowym była agresja ZSRR na Afganistan (w październiku 1979 r.), a także wybuch wojny iracko-irańskiej na początku 1980 r.Tym razem światowe giełdy nie zareagowały już na kryzys naftowy w podobny sposób, jak w 1973 r. Dow Jones w 1979 r. poruszał się w stosunkowo niewielkim przedziale 800?1000 pkt., a w skali roku zdołał podnieść się o 6,2%.Wojna w Zatoce,trzeci, mały szok naftowy? 1990 r.Za trzeci, choć znacznie mniej dokuczliwy w swoich skutkach, szok naftowy, część ekspertów uznaje silny skok cen ropy na początku 1990 r. w następstwie konfliktu iracko-kuwejckiego, zakończonego atakiem USA na Irak. Wówczas to, zmniejszenie podaży tego surowca na rynki, wywołało 100-proc. zwyżkę jego cen z około 15 USD do 30 USD. Reakcja giełd na ten kryzys nie była jednak zbyt głęboka. Dow Jones rozpoczął 1990 r. na poziomie 2800 pkt., by pod koniec grudnia osiągnąć 3200 pkt. Tendencję spadkową zanotowano wiosną, kiedy stracił 15% i przez pewien czas znajdował się poniżej poziomu 2400 pkt.

Ł.K.