Spółki nie radzą sobie z rosnącą liczbą OZE. Inwestorzy odchodzą z kwitkiem

OZE przybywa, a ich moc wynosi 19,7 GW. Rok wcześniej było o 6 GW mniej. Raport Client Earth wskazuje, że miejsca na nowe instalacje już teraz brakuje.

Rok 2021 był rekordowy, jeśli chodzi o liczbę odmów przyłączenia instalacji produkcyjnych (3751) oraz jeśli chodzi o łączną moc nieprzyłączoną do sieci (ponad 14 GW). W 90 proc. przypadków chodzi o OZE – wynika z raportu Client Earth, do którego dotarł „Parkiet” .

Między 2015 a 2021 r. operatorzy sieci dystrybucyjnych wydali ponad 6 tys. odmów przyłączenia do sieci instalacji wytwórczych (głównie OZE) o łącznej mocy ok. 30 GW, co stanowi ponad 50 proc. aktualnie zainstalowanej mocy wytwórczej wszystkich rodzajów źródeł produkujących prąd w Polsce w kwietniu 2022 r.

W ubiegłym roku najwięcej decyzji odmownych podjęła spółka dystrybucyjna Energi (z grupy Orlenu) Energa-Operator. W samym 2021 r. wydała 1341 odmów przyłączenia. Większość dotyczyła elektrowni fotowoltaicznych o mocy poniżej 1 MW. Spółka uzasadniała odmowy na podstawie efektów wykonania indywidualnych ekspertyz wpływu pracy źródła na sieć, a także wyczerpaniem możliwości przyłączeniowych w zakresie nowych źródeł.

Drugim OSD (Operator Sieci Dystrybucji) pod względem liczby wydanych odmów przyłączenia była Enea Operator, która wydała 1081 odmów przyłączenia do sieci. Jako najczęstsze powody odmów spółka wskazywała przeciążenia elementów sieci dystrybucyjnej, w szczególności linii elektroenergetycznych, brak bilansowania łącznej planowanej mocy wytwórczej z zapotrzebowaniem w danym węźle sieciowym, do którego miałoby nastąpić przyłączenie, oraz przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia w sieci dystrybucyjnej.

Tauron Dystrybucja odmówił wydania warunków przyłączenia do jej sieci dystrybucyjnej w 491 przypadkach, natomiast PGE Dystrybucja przedstawiła informację o 71 przypadkach odmownych dotyczących wydania warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej wytwórców.

Zdaniem Client Earth stało się tak pomimo dysponowania dostępną mocą przyłączeniową dla źródeł na wnioskowanym obszarze. Powyższe odmowy zostały udzielone na podstawie wyników wykonanych ekspertyz wpływu przyłączenia danej instalacji do sieci. Ekspertyzy miały wykazać brak mocy przyłączeniowej we wnioskowanym miejscu przyłączenia źródła. Dla porównania, działający na terenie Warszawy prywatny OSD Stoen Operator w 2021 r. nie wydał żadnej odmowy przyłączenia do sieci.

Po przeanalizowanej dokumentacji konkretnych spraw administracyjnych Client Earth uważa, że proces przyłączenia do sieci stanowi jeden z najbardziej niepewnych i trudnych etapów całego procesu inwestycyjnego. Podstawowymi problemami ma być m.in. brak jednolitej i spójnej metodologii rozpatrywania wniosków o wydanie warunków przyłączenia, dowolność i uznaniowość w określaniu obowiązków inwestora.

Aby usunąć wąskie gardła, Client Earth radzi optymalne korzystanie np. z implementacji usług elastyczności czy wykorzystywania zabezpieczonych zdolności sieci dla dwóch źródeł OZE (elektrownia wiatrowa i fotowoltaiczna) naprzemiennie – tzw. cable pooling, czy decentralizację systemu zarządzania siecią z centralnie sterowanego przez Operatora Sieci Przesyłowych (PSE) na zdecentralizowany oraz cyfrowy, zgodny z założeniami energetyki rozproszonej, gdzie główną rolę odgrywają OSD.

Organizacja proponuje także rozdział OSD i grup energetycznych. Ten postulat wydaje się być szczególnie trudny. Grupy po wydzieleniu aktywów węglowych mają swoją działalność biznesową oprzeć na OZE i właśnie dystrybucji energii. Fundacja Client Earth proponuje wreszcie zobowiązanie operatorów do publikacji rzeczywistego podglądu dostępnych mocy przyłączeniowych w wybranej lokalizacji.