ESRS 1 i 2

Standardy ESRS 1 i ESRS 2 to jedyne standardy przekrojowe w nowym systemie raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju. Oznacza to, że dotyczą one wszystkich spółek i wszystkich tematów podlegających raportowaniu. Dwa standardy przekrojowe wraz z dziesięcioma standardami tematycznymi stanowią grupę standardów powszechnych, czyli stosowanych niezależnie od tego, do którego sektora należy raportująca spółka.

ESRS 1 i 2 tworzą podstawy systemu raportowania. Od ich lektury trzeba zacząć naukę raportowania. Wszystkie kolejne standardy tematyczne, a w przyszłości także sektorowe, odwołują się do zasad ustanowionych w ESRS 1 i wykorzystują elementy ujawnień zdefiniowane w ESRS 2.

Pierwszy z tych dwóch standardów zawiera wymogi ogólne, stosowane w przypadku każdego raportu sporządzanego zgodnie z wymogami dyrektywy CSRD. Obejmuje on dziesięć rozdziałów i siedem dodatków. W większości rozdziałów omówione są podstawowe zasady regulujące sporządzanie raportów zrównoważonego rozwoju. Wynikają one z dyrektywy CSRD, ale o ile w niej są wspomniane często w jednym zdaniu lub jego fragmencie, o tyle tu są wyjaśnione szczegółowo, z odniesieniem do praktycznych działań, które należy podjąć podczas przygotowywania raportu.

Jedną z takich zasad jest podwójna istotność. Rozdział 3 ESRS 1 definiuje, czym ona jest, na czym polegają jej dwa składowe elementy (istotność wpływu i istotność finansowa), jakie są między nimi interakcje, jakie parametry każdego z wymiarów istotności należy badać i do czego służą wyniki badania istotności. W rozdziale o łańcuchu wartości można z kolei znaleźć wyjaśnienia, w jakim stopniu informacje zawarte w raporcie powinny opierać się na danych pochodzących spoza grupy kapitałowej i co trzeba zrobić w przypadku, gdy nie wszystkie dane są łatwo dostępne.

Rozdziały 7 i 9 zawierają szczegółowe instrukcje postępowania z szacunkami, błędami, prezentowaniem informacji porównawczych, wyzwaniami dotyczącymi konsolidowania informacji w ramach grupy kapitałowej, relacji pomiędzy sprawozdaniem na temat zrównoważonego rozwoju a innymi elementami sprawozdawczości finansowej i korporacyjnej. W rozdziale 8 przedstawiona jest wymagana struktura raportów. Ostatni, 10. rozdział zawiera listę przepisów przejściowych, które ułatwiają stosowanie nowych wymogów w pierwszych latach ich obowiązywania.

ESRS 2 to standard, który zawiera wymagane ujawnienia ogólne. Jest on obowiązkowy w całości dla wszystkich spółek, czyli, w przeciwieństwie do standardów tematycznych jego zawartość nie podlega badaniu istotności. Standard składa się z pięciu rozdziałów i trzech dodatków. Pierwszy rozdział dotyczy podstaw sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju. Dwa zawarte w nim wymogi ujawnieniowe wskazują nam, jak opisać zakres raportu, a także wszystkie specjalne okoliczności jego sporządzenia (np. zastosowanie szacunków, zmian w metodykach liczenia wybranych wskaźników czy też korekty błędów z poprzednich okresów sprawozdawczych).

Kolejny rozdział poświęcony jest temu, kto i w jaki sposób sprawuje nadzór i zarządza zagadnieniami zrównoważonego rozwoju w spółce. Większość ujawnień sporządzonych na jego podstawie odnosi się bezpośrednio do organów spółki, ich ról, kompetencji, ale też tego, czy polityka wynagrodzeń uwzględnia uzależnienie części zmiennej od realizacji celów z zakresu ESG.

Trzeci rozdział ESRS 2 poświęcony jest strategii i modelowi biznesowemu. Poza ogólnym ich opisaniem spółka jest zobowiązana do dość szczegółowego scharakteryzowania swojego łańcucha wartości. Jednym z najważniejszych wymogów ujawnieniowych w całym systemie standardów jest zawarty właśnie w tym rozdziale SBM-3. Nakazuje on, by spółka wymieniła i opisała wszystkie istotne wpływy, ryzyka i szanse dotyczące zrównoważonego rozwoju i jak są one związane ze strategią i modelem biznesowym. Trzeba także opisać, w jaki sposób spółka redukuje negatywne wpływy, mityguje ryzyka i wykorzystuje szanse.

Pierwsza część czwartego rozdziału wymaga szczegółowego opisania procesu badania istotności przeprowadzonego przed sporządzeniem raportu i wskazania wyników tego badania. Druga część tego rozdziału i cały rozdział piąty zawierają cztery wzorce wymogów ujawnieniowych, które stosujemy zawsze, sporządzając inne części raportu. Na przykład minimalny wymóg dotyczący ujawniania informacji w zakresie polityk (MDR-P) określa, jakie informacje trzeba ujawnić na temat każdej polityki dotyczącej zagadnień zrównoważonego rozwoju. Jeśli jakiś standard tematyczny wymaga takiego ujawnienia (np. ESRS E2 wymaga ujawnienia polityki w odniesieniu do zanieczyszczeń, a ESRS S4 polityki w odniesieniu do konsumentów i użytkowników końcowych), to trzeba zastosować się w pierwszej kolejności do tego, co nakazuje nam ujawnić MDR-P, a następnie uzupełnić te informacje o ew. dodatkowe elementy wymagane przez standard tematyczny.

ESRS 1 i 2 to standardy, które każda osoba sporządzająca sprawozdanie na temat zrównoważonego rozwoju będzie miała przed oczami przez cały czas prac nad raportem. Zawarte w ESRS 1 zasady i opisane w ESRS 2 wzorce ujawnień trzeba będzie stosować wielokrotnie, pisząc o kwestiach środowiska naturalnego, ludzi, społeczeństwa i praktyk biznesowych.