Kryteria oceny raportów rocznych banków

Dotychczas zasady rachunkowości banków oraz zasady prezentacji i ujawnienia informacji w sprawozdaniach finansowych były regulowane odrębnymi przepisami wykonawczymi do ustawy o rachunkowości, a także przepisami obowiązującymi spółki publiczne (PSR). Ustawa dyktowała zarówno to, jakie informacje zawarte były w raportach rocznych, jak i sposób ich prezentacji. Wprowadzenie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) wymusiło konieczność dokonania szeregu zmian. Wynikały one zarówno ze zmian zasad rachunkowości, jak również z rozbudowanych - w stosunku do Polskich Standardów Rachunkowości (PSR) - wymogów ujawnień i prezentacji informacji w sprawozdaniach finansowych.

Ocena raportów rocznych - sporządzonych zgodnie z MSSF za 2005 rok - dotyczyć będzie kompletności, formy i jakości ujawnień, w kontekście wymogów każdego z Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, obowiązujących na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego. Wynika to z faktu, że MSSF - w przeciwieństwie do PSR - nie narzucają szczegółowego sposobu prezentacji informacji w sprawozdaniu finansowym. Określają jedynie zakres niezbędnych informacji podlegających ujawnieniu w sprawozdaniu finansowym.

Ocena dotyczyć będzie również zawartości informacyjnej raportów rocznych i sposobu prezentacji informacji w aspekcie użyteczności dla inwestorów. Z tego punktu widzenia, ujawnienia, wymagane przez MSSF 1 "Zastosowanie standardów sprawozdawczości finansowej po raz pierwszy", mają niezwykle istotne znaczenie dla właściwego zrozumienia zmian zasad rachunkowości z przepisów lokalnych na MSSF. Kryteria oceny raportów rocznych sporządzonych według MSSF przez banki zostały podzielone na trzy główne grupy: ocenę sprawozdania zarządu z działalności, ocenę zgodności raportu rocznego z MSSF (kompletność, przejrzystość, spójność prezentowanych sprawozdań finansowych) oraz ocenę wartości użytkowej raportów rocznych.

Sprawozdanie zarządu z działalności banku (grupy kapitałowej) będzie oceniane m. in. na podstawie sposobu prezentacji działalności i omówienia sytuacji finansowej banku (grupy kapitałowej). Ocenie będą podlegać również informacje o strategii rozwoju oraz profilu ryzyka operacyjnego i finansowego banku (grupy kapitałowej).

Sprawozdania finansowe będą oceniane pod względem zgodności z MSSF na podstawie opisu zastosowanych zasad rachunkowości oraz ich powiązania z innymi elementami sprawozdania finansowego. Dotyczy to w szczególności powiązania zasad rachunkowości z danymi finansowymi i ujawnieniami prezentowanymi w sprawozdaniu finansowym. Istotne tu będą kryteria, takie jak sposób prezentacji, jakość czy kompletność informacji.

W przypadku sprawozdań finansowych banków, szczególnie istotna jest ocena prezentacji kluczowych obszarów ich działalności. Należą do nich: instrumenty finansowe, utrata wartości aktywów finansowych i niefinansowych, zarządzanie ryzykiem finansowym. Z tego punktu widzenia ocenie podlegają zarówno opis stosowanych zasad rachunkowości, jak i ich przełożenie na ujawnienia prezentowane w sprawozdaniach finansowych. Zrozumienie zasad rachunkowości ma przy tym znaczenie fundamentalne, gdyż pozwala na właściwą interpretację wyborów dokonanych przez bank w tym zakresie. Z kolei ujawnienia wymagane przez MSSF (w wymienionych wyżej obszarach) są znacznie bardziej kompleksowe niż te dotychczas określone w PSR.

W ramach oceny wartości użytkowej raportów rocznych analizowane będą między innymi informacje o planach, prognozach i zamiarach banku (grupy kapitałowej), z uwzględnieniem czynników ryzyka (strategia, prognozy). Oceniana też będzie dostępność raportów rocznych, np. w internecie.Instytucje zaufania publicznego, jakimi są banki, zawsze przywiązywały olbrzymią wagę do jakości publikowanych raportów. Banki te od dłuższego już czasu przygotowywały się także do wprowadzenia MSSF. Można wiźc przypuszczać, że pierwsze raporty roczne sporządzone przez banki zgodnie z MSSF, będą spełniać najwyższe standardy w tym zakresie.