Jak wybraliśmy najlepszych

Wybór najlepszych przedsiębiorstw z sektora finansowego i infrastrukturalnego dokonany został w oparciu o sześć kryteriów. W przypadku sektora przedsiębiorstw produkcyjnych i usług niefinansowych wprowadzone zostało jedno dodatkowe: udział eksportu w sprzedaży. O kolejności decydowała łączna suma punktów uzyskanych przy rozpatrywaniu każdego kryterium.

Wskaźnikami dobrze charakteryzującymi stan ekonomiki i potencjał rozwojowy są:

- Dynamika rozwoju przedsiębiorstwa - procentowy wzrost przychodów z całokształtu działalności gospodarczej. Za wyborem przychodów z całokształtu działalności przemawia nasilająca się dywersyfikacja przychodów związana z globalizacją życia gospodarczego.

- Rentowność obrotu (rentowność sprzedaży). Pokazuje, jaki procent przychodów przypada na dochody, a jaki pokrywa koszty działalności podstawowej. Wskaźnik nie jest obciążony zdarzeniami finansowymi z przeszłości, np. zyskami i stratami nadzwyczajnymi, dobrze mierzy efektywność bieżącej działalności gospodarczej; pozwala ocenić trafność wyboru jej kierunków. Wysoka rentowność obrotu jest bardzo ważnym warunkiem wysokiej stopy zwrotu na aktywach i kapitale własnym, a także niskich kosztów pozyskania środków rozwojowych. Jest zatem fundamentalnym warunkiem ekspansji przedsiębiorstwa.

- Wskaźnik obsługi zadłużenia. Dla każdej firmy istnieje pewien poziom relacji zobowiązań do sumy wyniku operacyjnego i amortyzacji, który jest optymalny w danym czasie. Zbyt niski wskaźnik obsługi zadłużenia jest zazwyczaj oznaką nadmiernej ostrożności, nie pozwalającej na osiąganie wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Zbyt wysoki wskaźnik zobowiązań, z wyjątkiem zobowiązań wielkich sieci handlowych wobec drobnych dostawców oraz firm "córek" wobec firm "matek", zazwyczaj prowadzi do wzrostu kosztów działalności, a tym samym powoduje spadek stopy zwrotu. Może też zapoczątkować upadek firmy.

- Stopa zwrotu brutto na aktywach. Obliczana jako relacja zysku brutto do aktywów jest dobrą miarą społecznej efektywności wykorzystania zasobów, którymi rozporządza firma. Uwzględnia bowiem zarówno dochód (zysk) przedsiębiorstwa, jak i dochody państwa (wielkość podatków) z danych zasobów. Zalecana w literaturze i stosowana w praktyce stopa zwrotu, rozumiana jako stosunek zysku netto do aktywów, nie niesie użytecznych wartości poznawczych; nie ma treści ekonomicznej, a więc nie ma sensu. Ponadto, w Polsce faktyczne obciążenie zysku brutto podatkiem na rzecz budżetu jest bardzo zróżnicowane, co powoduje, że firmy o identycznej efektywności wykorzystywania dostępnych zasobów (aktywów trwałych i obrotowych) miałyby różne pod względem wielkości statystyczne stopy zwrotu na aktywach, co nie ma żadnego ekonomicznego uzasadnienia (przykład "ekonomii papierowej").

- Stopa zwrotu na zainwestowanym kapitale. Liczona jako stosunek zysku netto do kapitału własnego pozwala inwestorowi porównać bieżącą efektywność zainwestowanego kapitału w różnych zastosowaniach i przez to wpływa na indywidualne decyzje rozwojowe. Jeśli stopa zwrotu na działalności gospodarczej jest niższa od stopy zwrotu z rządowych papierów dłużnych, wówczas kapitał zostaje wycofany z działalności gospodarczej, co zapoczątkowuje tendencje stagnacyjne. Wysoka stopa zwrotu na kapitale własnym, będąca wynikiem wysokiej efektywności gospodarowania i niskiego opodatkowania, jest jednym z najważniejszych filarów wzrostu gospodarczego, a nie tylko pojedynczej firmy.

- Wydajność pracy. Również wysoka wydajność pracy należy do najważniejszych warunków rozwoju firmy i wzrostu całej gospodarki. Nie tylko obniża bieżące koszty działalności, podnosząc w ten sposób konkurencyjność firmy, ale zapobiega również spadkowej tendencji, jeśli chodzi o zwrot z zainwestowanego kapitału. Wysoka wydajność pracy jest zatem kolejnym, jednym z najważniejszych warunków alokacji kapitału w działalność gospodarczą, a tym samym wysokiego tempa wzrostu gospodarczego.

- Udział eksportu w przychodach ze sprzedaży. Wybierając to kryterium, kierowaliśmy się tym, że w dobie globalizacji rozwój firm i wzrost gospodarczy w dużym stopniu zależą od umiejętności pozyskiwania pieniądza poza granicami kraju. Wysoki eksport z jednej strony zwiększa łączny popyt globalny, a z drugiej korzystnie kształtuje saldo na rachunku obrotów bieżących, zapobiegając powstawaniu importowej bariery wzrostu.