Pozycja PGNiG w EuRoPol Gazie uległa wzmocnieniu

Z prof. Stanisławem Sołtysińskim z kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak oraz współtwórcą Kodeksu spółek handlowych, rozmawia Tomasz Furman.

PGNiG niedawno przejął kontrolę nad większościowym pakietem akcji w EuRoPol Gazie. Czy w związku z tym pozycja polskiej spółki zmieniła się?

Pozycja PGNiG uległa wzmocnieniu, ponieważ po nabyciu akcji, które należały pośrednio do Bartimpexu, dysponuje ono bezwzględną większością głosów na walnym zgromadzeniu. Stan rzeczy powstały w wyniku nabycia pakietu większościowego jest jednak nadal skomplikowany, ponieważ statut EuRoPol Gazu przewiduje podejmowanie uchwał na WZA większością 3/4 głosów. W sytuacji, gdy w spółce jest dwóch akcjonariuszy, oznacza to w praktyce wymóg jednomyślności.

Czy jest zgodny z Kodeksem spółek handlowych (KSH)?

Podzielam stanowisko większości doktryny, że wymóg podejmowania wszystkich uchwał jednomyślnie przez WZA jest niezgodny z naturą spółki akcyjnej, która zakłada rządy większości. Najważniejszym argumentem za niezgodnością takiej regulacji statutowej jest skazanie spółki na paraliż decyzyjny. Argument ten uzasadnił w okresie międzywojennym m.in. M. Allerhand, a obecnie podzielają go np. J. Frąckowiak, A. Szumański i R.W. Kwaśnicki. Część komentatorów dopuszcza wymóg jednomyślności w szczególności dla uchwał o kluczowym znaczeniu dla spółki np. w sprawach rozwiązania lub przekształcenia spółki. Przychylam się do tego ostatniego stanowiska pod warunkiem, że statut przewiduje sposób przełamywania impasu na wypadek, gdy pat decyzyjny na WZA trwa przez dłuższy czas.

W EuRoPol Gazie do dziś m.in. nie zatwierdzono sprawozdań finansowych za lata 2012-2014. Czy statut firmy mówi, jak rozwiązać ten problem?

W myśl par. 13 statutu, EuRoPol Gaz w swojej działalności kieruje się międzynarodowymi porozumieniami między Polską a Federacją Rosyjską, krajowym prawem oraz statutem. To sformułowanie nakazuje poszukiwać rozwiązania, które próbuje pogodzić wspomniane porozumienie międzyrządowe z 1993 r. i późniejszymi jego zmianami oraz z omówionymi wyżej wymogami KSH.

Co zatem zrobić w EuRoPol Gazie w sytuacji długiego impasu decyzyjnego, w takich sprawach jak rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego, czy udzielenia członkom organów spółki absolutorium?

Istnieje poważne ryzyko, że wymóg 3/4 głosów, w sytuacji gdy w spółce jest dwóch akcjonariuszy i taki skład akcjonariatu ma charakter trwały z mocy umowy międzynarodowej, jest wymogiem jednomyślności. W efekcie może być uznany przez sąd za niezgodny z naturą spółki akcyjnej (art. 304 § 3 i 4 KSH). Dwaj akcjonariusze powinni więc poszukiwać rozwiązania, które zachowa strukturę akcjonariatu zgodną z porozumieniem międzyrządowym oraz wspomnianymi wcześniej wymogami KSH.