To będzie ciekawy rok na rynku fuzji i przejęć

Wysokie tempo wzrostu PKB, łatwy dostęp do taniego finansowania i problemy wielu przedsiębiorców z sukcesją w firmie – to wszystko napędza karuzelę z transakcjami.

Dokładnych statystyk podsumowujących 2019 r. na polskim rynku fuzji jeszcze nie ma. Według stanu na 12 grudnia zrealizowano niemal 180 przejęć – szacują Fordata i Navigator. Do tego doszło jeszcze kilka ogłoszonych pod koniec roku transakcji, ale wiele wskazuje, że w sumie w 2019 r. zawarto ich nieco mniej niż w 2018 roku. Eksperci są ostrożni z prognozami na 2020 r., ale liczą, że wydarzy się więcej megaprzejęć, co powinno przyciągnąć inwestorów zagranicznych i rozruszać nasz rynek M&A.

Najciekawsze sektory pod lupą

W 2019 r. najbardziej intensywną konsolidację przechodził w Polsce sektor mediowo-informatyczno-telekomunikacyjny. Odnotowano w nim niemal 40 transakcji odpowiadających za jedną piątą aktywności na polskim rynku. Warto wspomnieć m.in. o przejęciu ABC Daty przez międzynarodowy koncern Also za blisko 150 mln zł czy wartej 35 mln euro inwestycji Glovo, europejskiego wiodącego gracza na rynku aplikacji do zamawiania jedzenia w PizzaPortal, należący wcześniej do AmRestu.

Najwięcej emocji wzbudziła jednak inwestycja, o której rynek dowiedział się w drugiej połowie grudnia: Cyfrowy Polsat ogłosił zamiar zakupu ponad 18 mln akcji Asseco Poland stanowiących niemal 22 proc. kapitału informatycznej spółki. Szacowana wartość transakcji przekracza 1,1 mld zł. Strony liczą na efekty synergii.

– Synergie oczywiście się pojawią, ale w wymiarze policzalnym finansowo nie są one sednem tej inwestycji. Przede wszystkim chodzi nam o to, by każda ze stron skupiła się na tym, na czym zna się najlepiej. Cyfrowy Polsat będzie się skupiał na kreowaniu oraz oferowaniu produktów medialnych i komunikacyjnych dla polskich klientów indywidualnych i firm. Asseco zaś na produkcji i wdrażaniu własnego oprogramowania dla najważniejszych sektorów gospodarki – tak komentował na łamach „Parkietu" planowaną inwestycję Cyfrowego Polsatu w Asseco prezes i akcjonariusz informatycznej spółki Adam Góral. Już wiadomo, że chętni do sprzedaży akcji Asseco się znaleźli. Teraz analitycy zastanawiają się, czy Cyfrowy Polsat będzie chciał zwiększać zaangażowanie w kapitale rzeszowskiej firmy.

Polski rynek fuzji i przejęć podąża za światowymi trendami, co widać również w globalnej strukturze sektorowej najczęściej przejmowanych podmiotów.

– Ze względu na dynamiczny wzrost znaczenia nowoczesnych technologii w gospodarce to podmioty z tego sektora dominują zarówno wśród przejmujących, jak i wśród celów akwizycyjnych. Głównymi motywami takich transakcji jest pozyskanie unikalnego know-how tworzonego przez spółki technologiczne, synergie kosztowe oraz zwiększenie udziałów w lokalnym rynku przez globalnych liderów branżowych – mówi Wojciech Sosnowski, menedżer w Navigator Capital Group. Dodaje, że atrakcyjnymi celami dla zagranicznych inwestorów strategicznych pozostają także spółki z szeroko rozumianej branży produkcyjnej ze względu na utrzymujący się korzystny stosunek kosztów wytworzenia produktów w Polsce do ich jakości.

Foto: GG Parkiet

– Konsolidacja zachodzi także w sektorze finansowym, w którym dużą rolę zaczynają odgrywać fintechy o globalnym potencjale, oraz w sektorze medycznym, w którym liderzy rynkowi, tacy jak Luxmed czy Medicover, dzięki przejęciom zwiększają liczbę swoich oddziałów. Zakładamy, że trendy obserwowane w zeszłym roku będą kontynuowane w 2020 r. – mówi Sosnowski.

Co w tym roku podbije statystyki

Transakcją o największej ujawnionej wartości było w 2019 r. przejęcie DCT Gdańsk przez Polski Fundusz Rozwoju, PSA International oraz IFM Investors za kwotę ponad 5 mld zł. Nowi właściciele zakładają dalszy rozwój portu – zwiększenie obrotu ładunków i powstanie nowych terminali.

W 2020 r. w centrum uwagi będą przede wszystkim największe transakcje zaplanowane przez PKN Orlen – w tym fuzja z Lotosem i trwające wezwanie na Energę. Zapisy do sprzedaży akcji energetycznej spółki ruszą 31 stycznia i potrwają do 9 kwietnia. PKN Orlen płaci 7 zł za walor. Kurs rynkowy oscyluje w okolicach 7–7,2 zł.

Właściciela może zmienić też pakiet znanej sieci Pepco. Być może ich właściciele zdecydują się na sięgnięcie po dodatkowe środki w drodze oferty publicznej. W takim scenariuszu spółka mogłaby zadebiutować w 2020 r. na GPW. Fala zmian właścicielskich przetacza się również przez sektor finansowy. Statystyki przejęć podbić może sprzedaż mBanku.

– Mimo spowolnienia gospodarczego na horyzoncie wciąż jest wiele transakcji, także miliardowych, które będą dalej napędzały rynek. Same procesy M&A także mogą stać się bezpośrednim czynnikiem stymulującym gospodarkę. Dużą rolę odegrają relacje z inwestorami zagranicznymi, które zaważą na tym, czy region, w tym i nasz kraj, zyska kapitał potrzebny do rozwoju – mówi Alicja Kukla-Kowalska, ekspertka Fordaty. Dodaje, że spośród inwestorów zagranicznych w 2019 r. najczęściej kupowali u nas Amerykanie: zrealizowali o dwie transakcje więcej niż w roku 2018. – Największym zainteresowaniem cieszył się sektor konsumencki oraz IT. New Balance zakupił dystrybutora obuwia tej marki w Polsce, spółkę Tarmax, z kolei StayinFront zainwestował w Lab4Motion Solutions, dostawcę m.in. oprogramowania do analizy wideo – wymienia przedstawicielka Fordaty.

W 2019 r. polskie spółki dokonały kilkunastu przejęć zagranicznych – to zdecydowanie mniej niż w roku wcześniejszym. Jedną z najciekawszych transakcji było przejęcie węgierskiego producenta farb Poli-Farbe Kft przez krajową Śnieżkę za około 25 mln euro. Transakcja ta umocni pozycję polskiego przedsiębiorstwa w Europie Wschodniej z uwagi na działalność Poli-Farbe na Węgrzech oraz w innych krajach regionu. Ekspansję geograficzną w minionym roku kontynuował też Nowy Styl: poprzez przejęcia spółek Kusch+ Co z Niemiec i Majencia z Francji zwiększył udziały rynkowe w tych krajach. W poprzednich latach stał się właścicielem podmiotów m.in. ze Szwajcarii, z Niemiec i Holandii.

Rzut oka na zagranicę

Polska w globalnym torcie fuzji i przejęć stanowi zaledwie kroplę. Jeśli spojrzymy szerzej, to zobaczymy, że rok 2019 na świecie wcale nie przebiegał pod hasłem hurraoptymizmu. Wolumen transakcji był najniższy od sześciu lat. Okazuje się też, że sfinalizowanie transakcji trwa coraz dłużej – te ukończone do połowy grudnia 2019 r. trwały średnio 141 dni, w porównaniu ze 120 dniami w roku 2018. Niepokoić może również, że mocno spada liczba przejęć zrealizowanych przez chińskie podmioty: z rekordowej liczby 243 w roku 2015 do jedynie 72 w 2019 r. Spadek ten jest skorelowany z szerszym trendem mniejszej liczby transakcji obserwowanym w całej Azji – takie wnioski płyną z analizy przeprowadzonej przez firmę Willis Towers Watson.

Na giełdzie jest tanio

Widać mocny rozdźwięk pomiędzy rynkiem niepublicznym a giełdą w zakresie wycen. Na tym pierwszym są one wysokie i często stanowią barierę nie do przeskoczenia dla przejmujących. Natomiast na GPW spółki wyceniane są stosunkowo tanio. Taką sytuację obserwujemy od ponad trzech lat. Skutek? Ponad sto przeprowadzonych w tym okresie wezwań.

Ta fala to nie tylko skutek wycen, ale również tego, że coraz mniej korzyści ma zdaniem większościowych akcjonariuszy utrzymywanie spółki na giełdzie. Wiążą się z tym nie tylko dodatkowe koszty, ale i rygorystyczne obowiązki informacyjne. Z drugiej strony nikt nie neguje faktu, że status spółki publicznej przekłada się na większy prestiż, transparentność, co z kolei owocuje lepszymi warunkami w umowach z instytucjami finansowymi i kontrahentami. Fala przejęć, których celem są spółki z GPW, pokazuje jednak, że w ostatnich latach dominuje raczej pesymistyczny pogląd na bilans kosztów i korzyści z obecności na parkiecie. Czas pokaże, czy w 2020 r. to się zmieni.

Krystian Brymora dyrektor działu analiz DM BDM

Potencjalnych celów przejęć szukalibyśmy raczej wśród średnich i małych spółek. W ostatnich trzech latach średnia wartość wezwania to około 200 mln zł, choć zdarzają się i duże podmioty. Obecnie rynek elektryzuje wezwanie PKN Orlen na 100 proc. akcji Energi o wartości około 2,9 mld zł. Patrząc na historyczne powiązania korporacyjne (głównie osobowe) tych spółek, osobiście nie szukałbym w tej transakcji szczególnej strategii nowo powstałego Ministerstwa Aktywów Państwowych. Niemniej obecnie rynek ze szczególną ostrożnością podchodzi do dużych spółek państwowych z silnym bilansem. Wydaje się, że przy relatywnie niskich wycenach firm i likwidacji OFE w 2020 r. komunikatów o wezwaniach może być nadal sporo, a strategia gry pod podniesienie w nich ceny ma statystycznie dodatnią wartość oczekiwaną. O fali wezwań na GPW możemy w zasadzie mówić już od 2016 r., kiedy światowy rynek był po dwóch–trzech trudnych latach, co obniżyło wyceny wielu firm. Dodatkowo trend na krajowym rynku wzmocniła reforma OFE w 2013 r.

Jacek Leonkiewicz partner zarządzający TDJ

2019 był kolejnym rokiem, w którym wyraźnie widać było znaczenie problemu sukcesji w polskich firmach rodzinnych. W wielu przypadkach przy braku następców lub ich niechęci do przejęcia firmy trafiają one na rynek M&A. W 2020 r. powinniśmy zobaczyć jeszcze więcej sytuacji tego typu, ale generalnie to wieloletni trend i będzie odczuwalny jeszcze przez kolejne lata. Uważam, że w 2020 r. powinniśmy być też świadkami kolejnych prób transakcji typu „take-private", choć miniony rok pokazał, że realne wyceny udanych wezwań odbywały się nawet przy kilkudziesięcioprocentowych premiach. Lokalny rynek M&A pozostaje konkurencyjny. Przy niemal każdym procesie pojawia się kilku lub nawet kilkunastu graczy, co podbija ceny aktywów. Wydaje się jednak, że oczekiwania sprzedających w zakresie wycen zaczynają się stabilizować. W 2020 r. Polska zostanie dotknięta spowolnieniem gospodarek starej UE. Polskie firmy mierzyć się będą też z presją kosztową. Odpowiedź na pytanie, jak wpłynie to na ich wyniki i wyceny, dopiero przed nami.

Szymon Pankowski menedżer w dziale doradztwa finansowego Deloitte

Zarówno w Polsce, jak i na świecie, należy spodziewać się kontynuacji wysokiej aktywności oraz korzystnych wycen tych przedsiębiorstw, których produkty oraz modele biznesowe pozwalają na szybkie i efektywne skalowanie działalności. Coraz więcej firm, szczególnie technologicznych, decyduje się na budowę wartości swoich biznesów poprzez rozwój zewnętrzny, szukanie dodatkowych synergii lub zwiększanie potencjału poprzez przejęcia. Realne i potencjalne problemy gospodarek światowych mogą stanowić przyczynę pewnego osłabienia aktywności rynku fuzji i przejęć. Z drugiej strony transakcje w sytuacjach kryzysowych mogą implikować szanse na wzmocnienie pozycji rynkowej także w okresie spowolnienia. Jednocześnie niskie stopy procentowe i potencjał rozwojowy zachęcają do zakupów inwestorów zarówno strategicznych, jak i finansowych. Istotny wpływ na rynek fuzji i przejęć, między innymi ze względu na utrzymującą się wysoką podaż środków w funduszach inwestycyjnych i nadal relatywnie łatwy dostęp do kapitału, wywierają inwestorzy finansowi.