MF: dochody budżetowe kuleją. Będzie nowelizacja? Co z budżetem na 2025 rok?

Nawet 40 mld zł może zabraknąć w tegorocznym budżecie państwa, głównie z podatku VAT, ale też zysku NBP – podaje resort finansów. Ma to też wpływ na oczekiwania co do budżetowych dochodów w 2025 r.

Publikacja: 30.08.2024 10:42

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Finansów

Foto: AdobeStock

„Aktualna prognoza dochodów budżetu państwa jest o blisko 40 mld zł niższa od planu zawartego w ustawie budżetowej na 2024 r.” – czytamy w uzasadnieniu do projektu budżetu na 2025 r., który został opublikowany w czwartek wieczorem. To bardzo duża kwota, stanowi 6,2 proc. planowanych na ten rok wpływów ogółem.

„Skala prognozowanego osłabienia strumienia dochodów może być powodem do uruchomienia instrumentów przeciwdziałających przekroczeniu przez deficyt planowanego w ustawie budżetowej limitu, z nowelizacją ustawy budżetowej włącznie” – ocenia też Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu. 

Czytaj więcej

Co kryje budżet przygotowany na 2025 rok przez rząd Donalda Tuska

Jakich dochodów zabraknie w budżecie

MF wylicza, że istotnie niższe od pierwotnie założonych będą zarówno dochody podatkowe – o ponad 26,5 mld zł (w tym z VAT – o ok. 18 mld zł), jak i dochody niepodatkowe – o blisko 12,6 mld zł. Gorsza od prognozowanej sytuacja w gromadzeniu podatków jest m.in. wynikiem słabszego – od zakładanego w ustawie budżetowej na 2024 r. – wzrostu nominalnego PKB (o 2,7 pkt. proc.), w tym wzrostu spożycia prywatnego (o ponad 2 pkt. proc.), inwestycji (o blisko 6 pkt. proc.), efektów rozliczenia rocznego w CIT – czytamy.

W przypadku dochodów niepodatkowych głównymi powodami oczekiwanych niższych wartości jest brak planowanej przez NBP wpłaty z zysku (6 mld zł) oraz dużo słabsze dochody z aukcji uprawnień do praw do emisji gazów cieplarnianych.

Czy deficyt przekroczy zakładane 184 mld zł

Jednocześnie z uzasadnienia wynika, że konieczność nowelizacji tegorocznego budżetu nie jest już przesądzona, ponieważ po stronie wydatkowej także można spodziewać się sporych tzw. naturalnych oszczędności. W ostatnich latach wahały się one w przedziale od 2 proc. do nawet 4,9 proc. (33,8 mld zł) w 2023 r.

MF podkreśla, że skala oszczędności w danym roku z reguły jest znana w ostatnim kwartale roku budżetowego. Ale już teraz można ocenić, że dzięki stabilnej sytuacji na rynku pracy, która przekłada się na dobrą kondycję finansową FUS, wydatki budżetu w 2024 r. będą istotnie niższe od zakładanych. „Mając na uwadze powyższe, można prognozować, że deficyt budżetu państwa nie przekroczy wartości określonej w ustawie budżetowej na rok 2024 z dnia 18 stycznia 2024 r., tj. 184 mld zł” – napisano w uzasadnieniu.

Czytaj więcej

Gigantyczny deficyt budżetu państwa

Gwałtowny spadek wpływów z PIT w 2025 r.

Przewidywane wykonanie dochodów w 2024 r. w uzasadnieniu do projektu budżetu na 2025 r. jest też punktem odniesienia dla finansowych planów rządu na przyszły rok. MF zakłada, że łącznie dochody budżetu w 2025 r. wyniosą 632,6 mld zł i będą o 1,5 proc. niższe niż przewidywane wykonanie w 2024 r. Dochody podatkowe mają wynieść 570,5 mld zł, czyli o 1,2 proc. mniej niż w tym roku.

Ale głównym powodem tego spadku ma być podatek PIT – zakłada się, że budżet państwa w 2025 r. dostanie z tego tytułu jedynie 31,2 mld zł wobec 106,7 mld zł przewidywanego wykonania w 2024 r. Skąd ten gwałtowny spadek? To efekt poważnej reformy dochodów jednostek samorządu terytorialnego. MF szacuje, że w jej efekcie wysokość udziałów przekazywanych samorządom przez budżet państwa z dochodów z PIT wzrośnie z ok. 72,9 mld zł w 2024 r. do ok. 174,1 mld zł w 2025 r.

Bez uwzględniania efektów tej reformy dla budżetu państwa, łączne wpływy z PIT w 2025 r. mają wzrosnąć o 14,3 proc. do 205,3 mld zł.

Jakie podwyżki podatków w 2025 r.

W pozostałych kategoriach podatkowych oczekiwany jest znaczący wzrost, w tym aż o 50,1 mld zł, czyli o 13 proc., z podatku VAT (w porównaniu z przewidywanym wykonaniem). Tak duży wzrost to przede wszystkim efekt odbijającej koniunktury gospodarczej.

Ale też MF zastrzega, że w 2025 r. zakłada się utrzymanie wysokości stawek VAT na dotychczasowym poziomie 23 proc. i 8 proc., co ma być niezbędne w związku z koniecznością ponoszenia zwiększonych wydatków na obronę narodową. W 2025 r. nie przewiduje się obniżenia stawki VAT na żywność, jaka miała miejsce w I kw. 2024 r. Jedyna obniżka stawki VAT ma dotyczyć określonych usług kosmetycznych, za to MF zapowiada kolejne działania uszczelniające.

Dochody z akcyzy mają wzrosnąć o 8,4 mld zł (w tym m.in. dzięki podwyżce akcyzy na wyroby tytoniowe i alkohol), a z CIT – o 9,2 mld zł.

Ministerstwo Finansów zakłada, że wpływy z zysku NBP w 2025 r. będą zerowe.

Gospodarka krajowa
GUS podał dane o inflacji w sierpniu. Pogoda negatywnie wpływa na ceny
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym
Gospodarka krajowa
Nowe dane GUS o stanie polskiej gospodarki. Zaskakujące ożywienie inwestycji
Gospodarka krajowa
Gigantyczny deficyt budżetu państwa
Gospodarka krajowa
Budżet na 2025 rok przyjęty. Rząd Tuska planuje wzrost deficytu do 5,5 proc. PKB
Materiał Promocyjny
Atrakcyjne auto może umilić nam życie nie tylko w pracy
Gospodarka krajowa
Zakończenie i umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego
Gospodarka krajowa
Budżet 2025: ministrowie walczą o pieniądze