Inflacja bazowa mocno spadła. Pomógł m.in. program Aktywny Rodzic

Inflacja bazowa spadła do 4 proc. w grudniu, z 4,3 proc. w listopadzie – podał w czwartek Narodowy Bank Polski. To najniższy poziom od czterech miesięcy.

Odczyt inflacji bazowej 4 proc. rok do roku jest zaskoczeniem względem prognoz ekonomistów formułowanych na przełomie grudnia i stycznia. Ich mediana wskazywała bowiem na 4,2 proc. Ba, najniższa prognoza opiewała na 4,1 proc.

W międzyczasie jednak pozytywnie zaskoczył wynik „pełnej” inflacji za grudzień – wyniosła ona 4,7 proc., względem mediany oczekiwań na poziomie 5 proc. Ekonomiści wśród przyczyn tej niespodzianki wymieniali właśnie m.in. niższą od spodziewanej dynamikę cen usług, ważnego elementu inflacji bazowej.

Przypomnijmy – inflacja bazowa to inflacja z wykluczeniem cen żywności (i napojów bezalkoholowych) oraz nośników energii (prądu, gazu, ciepłej wody, ogrzewania, opału, paliw). Jest uznawana za lepszy miernik skuteczności polityki pieniężnej – akurat na ceny żywności i energii ma ona niewielki wpływ, a są one kształtowane m.in. przez sytuację pogodową czy geopolityczną. Choć też nie jest to miernik idealny, bo zawiera w sobie także część cen regulowanych, np. wywozu śmieci, kanalizacji czy zimnej wody.

Inflacja bazowa wyraźnie w dół dzięki programowi Aktywny Rodzic?

Inflacja bazowa spadła w grudniu do najniższego poziomu od sierpnia 2024 r. (wówczas 3,7 proc.). W listopadzie wynosiła 4,3 proc. Odczyt za grudzień sprawił, że w całym czwartym kwartale inflacja bazowa wyniosła średnio 4,1 proc. rok do roku, symbolicznie poniżej prognozy NBP z listopadowej projekcji (4,2 proc.).

W ujęciu miesiąc do miesiąca, czyli względem listopada, w grudniu inflacja bazowa wyniosła -0,1 proc. To pierwszy spadek cen od września 2023 r. Wówczas wynikał on m.in. z rozszerzenia programu darmowych leków. Teraz też można powiedzieć, że za aż tak dużym tąpnięciem stoją decyzje rządowe.

Z danych GUS wynika bowiem, że w grudniu ceny w kategorii „opieka społeczna” spadły średnio o blisko 25 proc. rok do roku i miesiąc do miesiąca. Urząd wyjaśnia, że to efekt programu Aktywny Rodzic, w ramach którego rodzice mogą otrzymać m.in. dofinansowanie (do 1500 zł miesięcznie) na pobyt dziecka w żłobku. Tym samym poziom cen usług opiekuńczych (liczony wydatkami rodziców na nie) wyraźnie spadł. Wygląda na to, że w efekcie mocno obniżyła się też roczna dynamika cen usług (z 7,2 proc. w listopadzie do 6,6 proc. w grudniu) oraz inflacja bazowa.

Jednocześnie zaskoczyła też dynamika cen w innych kategoriach, ekonomiści Pekao zwracają uwagę m.in. na spadek cen napojów alkoholowych o 0,9 proc. m./m. czy obuwia o 4,5 proc. m./m., analitycy innych ośrodków wskazują też na spadającą roczną dynamikę cen m.in. w hotelarstwie i gastronomii czy turystyce.

Co dalej z inflacją bazową?

Cały czas różna pozostaje jednak ocena tych danych i prognozy na przyszłość. Przykładowo, ekonomiści Pekao mimo wszystko widzą w tych danych „za dużo jednorazowego charakteru, żeby myśleć o trwałym spadku presji inflacyjnej w kategoriach bazowych”. W ich opinii dobra sytuacja na rynku pracy, w tym wysoki wzrost wynagrodzeń, będzie odbijał się w mozolnym spadku inflacji bazowej, szczególnie cen usług, przez większą część 2025 r. Taką mozolną ścieżkę rysowała też listopadowa projekcja NBP, zakładająca, że przez cały rok inflacja bazowa nie zejdzie poniżej 4 proc.

Ale z drugiej strony np. ekonomiści mBanku są dużo bardziej optymistyczni i zakładają, że pod koniec roku inflacja bazowa może być już nawet w okolicach 3 proc. Opierają tę prognozę nie tylko na spadku rocznej dynamiki płac do jednocyfrowych poziomów, ale też spadku lub stabilności cen towarów.

- Zakusy celne [Donalda Trumpa plus ewentualne działania odwetowe - red.], o ile w ogóle cła będą wprowadzane, będą powodowały, że w gospodarce globalnej będzie krążyć więcej towarów, szukając nabywców. Jeśli nie będziemy bezpośrednio dotknięci cłami, to ceny będą po prostu spadać - mówi Marcin Mazurek, główny ekonomista mBanku.