PKP Cargo ma odzyskać pozycję na rynku i rentowność

Średnioterminowym, nadrzędnym celem jest przywrócenie PKP Cargo utraconej pozycji oraz odzyskanie rentowności – mówią Agnieszka Wasilewska-Semail, prezes spółki, i Paweł Miłek, wiceprezes i członek zarządu ds. restrukturyzacji.

Termin na przygotowanie planu restrukturyzacji PKP Cargo został przedłużony do końca czerwca tego roku. To daleki termin, zważywszy, że zarządca został powołany w spółce wraz z otwarciem postępowania sanacyjnego, co nastąpiło w lipcu 2024 r. Dlaczego to tak długo trwa?

Paweł Miłek (PM): Przedłużenie terminu na przygotowanie planu restrukturyzacji wynika z konieczności przeprowadzenia dodatkowych analiz i uwzględnienia interesów wszystkich spółek grupy kapitałowej. Jest też niezbędne dla zapewnienia jego rzetelności i skuteczności. Być może nowy termin wydaje się odległym, ale trzeba sobie zdawać sprawę ze skali zadania, jakie stoi przed zarządcą i zarządem. Mówimy o grupie, która liczy 20 spółek, zatrudnia kilkanaście tysięcy pracowników, ma około 1,5 tys. lokomotyw i blisko 50 tys. wagonów. W przypadku restrukturyzacji PKP Cargo, a w zasadzie reorganizacji wszystkich 20 spółek grupy, samo określenie stanu faktycznego – finansów, posiadanych zasobów i ich wyceny – wymaga bardzo dużo czasu. Opracowanie spójnej strategii dla całej grupy wymaga szeroko zakrojonych analiz i skoordynowanych działań, które wykraczają poza standardowe sądowe postępowanie sanacyjne. Ponadto trzeba zauważyć, że od początku lutego mamy w spółce nowy zarząd, który zaproponował nowe środki restrukturyzacyjne. Nie zostały one jeszcze zaimplementowane do przygotowanego projektu planu restrukturyzacyjnego – na to też potrzeba więcej czasu. Do tego nakładają się czynniki zewnętrzne, tj. gwałtownie zmieniająca się sytuacja makroekonomiczna czy niepewność, kiedy i w jaki sposób zakończy się wojna w Ukrainie. Wszystko to znacząco wpływa na założenia dotyczące przyszłości i długoterminowe prognozy.

Na jakim etapie jest obecnie realizacja planu restrukturyzacji?

PM: Nadal prowadzone są prace nad elementami planu, w tym nad modelem biznesowym i finansowym spółki i grupy. Konieczne jest także określenie dokładnej roli PKP Cargo w grupie w ramach opracowywanej nowej strategii dla całej grupy. Usankcjonowanie pozycji PKP Cargo będzie determinować kierunki rozwoju, zakres restrukturyzacji oraz przyjęte założenia rynkowe i operacyjne. W naszej ocenie stan prac nad planem restrukturyzacyjnym jest zaawansowany. Potrzeba jednak więcej czasu na uwzględnienie w nim tych wszystkich wspomnianych elementów oraz tych, które wymagane są w art. 10 prawa restrukturyzacyjnego.

Co dotychczas udało się zrobić zarządcy PKP Cargo w związku z zajmowanym stanowiskiem?

PM: Do tej pory zarządca masy sanacyjnej pani Izabela Skonieczna-Powałka przejęła majątek PKP Cargo oraz określiła zakresy kompetencyjne zarządu. Od chwili powołania brała również udział w posiedzeniach zarządu i rady nadzorczej. W spółce została przeprowadzona częściowa reorganizacja zatrudnienia, wystąpiliśmy też z wnioskami o rozwiązanie niekorzystnych umów, co skutkować będzie redukcją kosztów operacyjnych. Do sądu złożono też spis inwentarza, gdzie uwzględnione zostały składniki majątku spółki, tzn. ruchomości i nieruchomości, a także należności oraz środki pieniężne. Dodatkowo przygotowano i złożono spis wierzytelności spółki, który stanowi podstawę do określenia struktury zobowiązań PKP Cargo oraz planowania dalszych działań restrukturyzacyjnych. Wszystkie podejmowane działania są raportowane przez zarządcę do sędziego komisarza w postaci sprawozdania z czynności wraz ze sprawozdaniami rachunkowymi. W ostatnim czasie została nawiązana współpraca z profesjonalnym doradcą zewnętrznym, który wspiera spółkę w opracowaniu kluczowych elementów planu restrukturyzacyjnego w zakresie modelu biznesowego i finansowego, a także w zakresie aktualizacji strategii grupy PKP Cargo na lata 2024–2028, co pozwoli na dostosowanie działań restrukturyzacyjnych do zmieniających się realiów rynkowych.

Jak przebiega współpraca pomiędzy obecnym zarządem PKP Cargo a powołanym przez sąd zarządcą?

PM: Współpraca zarządcy z zarządem przebiega prawidłowo i konstruktywnie. Jesteśmy w stałym kontakcie i na bieżąco uzgadniamy sprawy istotne dla spółki oraz przekraczające zarząd zwykły (co oznacza, że zarząd kieruje przedsiębiorstwem, podejmuje decyzje operacyjne i strategiczne oraz wyznacza kierunki dalszego rozwoju spółki). Z kolei rolą zarządcy jest nadzór nad prawidłowością działań restrukturyzacyjnych oraz reprezentowanie spółki w postępowaniach administracyjnych i sądowych, a przede wszystkim sporządzenie spisu wierzytelności i inwentarza oraz praca nad planem restrukturyzacyjnym. Kluczowe kwestie dotyczące procesu restrukturyzacji są na bieżąco omawiane i uzgadniane, a podejmowane decyzje mają na celu stabilizację sytuacji spółki oraz skuteczne wdrożenie działań sanacyjnych. Zarządca i zarząd pozostają w stałym dialogu z kluczowymi interesariuszami, w tym wierzycielami oraz przedstawicielami rynku kapitałowego. Transparentność procesu sanacyjnego i zgodność działań z najwyższymi standardami zarządzania są priorytetem.

Jakie będą kolejne etapy postępowania sanacyjnego i do kiedy może potrwać?

PM: Tym najbardziej istotnym elementem postępowania sanacyjnego będzie oczywiście złożenie planu restrukturyzacyjnego. Przewiduję, że do tego czasu powinien się uprawomocnić spis wierzycieli spółki. Oczywiście na bieżąco w spółce prowadzone są działania, które mają poprawić jej kondycję i przyspieszyć powrót do rentowności. W naszych planach jeszcze przed złożeniem planu restrukturyzacyjnego część środków restrukturyzacyjnych zostanie już wdrożona, np. sprzedaż zbędnych nieruchomości czy zbędnego taboru. Dodatkowo zakładamy, że rozpoczniemy też zmiany struktury organizacyjnej PKP Cargo oraz spółek z grupy, które przyniosą wzrost efektywności oraz przyspieszenie procesów decyzyjnych. Postępowanie sanacyjne PKP Cargo ma na celu nie tylko stabilizację sytuacji finansowej spółki, ale także jej długoterminową odbudowę i dostosowanie do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych. Proces ten przebiega wieloetapowo, a jego realizacja wymaga kompleksowego podejścia oraz szerokiej współpracy z kluczowymi interesariuszami. Kolejnym kluczowym etapem postępowania sanacyjnego będzie ustabilizowanie sytuacji płynnościowej spółki oraz opracowanie i wdrożenie strategii dla całej grupy. Obecnie trwają intensywne prace nad docelowym modelem biznesowym PKP Cargo oraz określeniem jego roli w ramach grupy.

W ubiegłym roku na polskim rynku towarowych przewozów kolejowych zanotowano spadki. Czy w tym roku jest szansa na wzrosty?

Agnieszka Wasilewska-Semail (AWS): W obecnej sytuacji gospodarczej i geopolitycznej trudno oczekiwać wzrostu rynku towarowych przewozów kolejowych w 2025 r. Już opublikowane dane za styczeń dotyczące polskiego rynku pokazują spadek wolumenu o 0,8 proc. rok do roku przy jednoczesnym zmniejszeniu pracy przewozowej o 1,6 proc. W stosunku do przewozów wykonanych w grudniu 2024 r. wolumen rynku zmniejszył się o 2,5 proc. w masie towarowej oraz o 2 proc. dla pracy przewozowej. Największy wpływ ma na to sytuacja gospodarcza oraz to, co dzieje się w głównym segmencie masowym, tj. transporcie węgla. Na 2025 r. zaplanowane są kolejne wyłączenia bloków węglowych i przewozów będzie raczej mniej niż w roku ubiegłym. Trudna sytuacja dotyczy także branży stalowej – restrykcje związane z emisją CO2 sprawiają, że ciężko konkurować z dostawcami spoza Unii. Spowolnienie w tej branży mogą pogłębić cła nakładane przez USA na stal i aluminium. Nadzieją są czekające nas inwestycje w ramach KPO, które zwiększają szanse na poprawę popytu na wyroby branży stalowej.

A jak wygląda sytuacja w zakresie transportu kruszyw i produktów chemicznych?

AWS: Rynek kruszyw, który jest dla nas bardzo istotny, w tym roku powinien ukształtować się na podobnym poziomie jak w 2024 r. Odbicie spodziewane jest w przyszłym roku i związane będzie z rozpoczęciem realizacji większej liczby inwestycji infrastrukturalnych. Z optymizmem można spoglądać natomiast na branżę chemiczną, która w Europie powoli podnosi się po kryzysie energetycznym. Rok 2024 to wzrost o około 3 proc., podobne prognozy analitycy przedstawiają na ten rok. W tym segmencie główny udział w naszym portfelu stanowią nawozy. Planowane wprowadzenie cła na nawozy rosyjskie i białoruskie od lipca powinno przełożyć się na zwiększenie sprzedaży krajowych producentów i tym samym zwiększenie wolumenów obsługiwanych transportem kolejowym.

Jakie jeszcze inne czynniki mogą wywierać istotny wpływ na branżę kolejową?

AWS: Nie bez znaczenia dla prognoz w zakresie towarowych przewozów kolejowych ma także sytuacja geopolityczna oraz potencjalne działania państw UE, w tym oczywiście Polski, w zakresie wzmacniania obronności i ochrony granic Unii. W tym obszarze widzimy, że PKP Cargo może odegrać znaczącą rolę. Od tego, jak będą radziły sobie europejskie gospodarki, zależy sytuacja na rynku przewozów intermodalnych. Brak ożywienia gospodarczego automatycznie przekłada się na stagnację w przewozach kontenerów. Widzimy, że w ostatnich trzech miesiącach spadła liczba kontenerów na kolejowym Nowym Jedwabnym Szlaku, spadły też przewozy z Ukrainy. Jak widać, na to, czy ten rok będzie pozytywny dla towarowych przewozów kolejowych, będzie miało wpływ wiele czynników. Jesteśmy jednak umiarkowanymi optymistami i widzimy wiele szans na rozwój, odbudowę rentowności i zdobywanie udziałów rynkowych.

Jak sytuacja wygląda na innych rynkach, na których działa grupa, zwłaszcza w Czechach i Niemczech?

AWS: Rynek czeski skurczył się w ostatnich dwóch latach o kilkanaście procent. Ponieważ jest to kraj tranzytowy i większość towarów nie trafia do Czech, ale jest przewożona przez ten kraj dalej, wydaje się, że dobrze oddaje to sytuację rynkową i kondycję gospodarek w całej Europie Środkowej. W Czechach mamy mocną pozycję dzięki spółce PKP Cargo International (dawna AWT – red.), która przeszła proces restrukturyzacji i stopniowo odbudowuje swoją pozycję na rynku. Poprzez tę spółkę działamy też na Słowacji, Węgrzech i w Słowenii. Dzięki strukturze PKP Cargo International już dziś z powodzeniem realizujemy trasy łączące fabryki w Czechach i Słowacji z portami nad Adriatykiem. Dzięki dalszemu rozwojowi terminala w Paskowie pod Ostrawą, który jest położony w połowie drogi między Bałtykiem a Adriatykiem, jesteśmy paneuropejskim przewoźnikiem. Ten kierunek zamierzamy strategicznie rozwijać. Jeśli chodzi o rynek niemiecki, to traktujemy go jako jeden z najbardziej priorytetowych rynków, gdyż korytarz kolejowy wschód–zachód, tzn. od granicy z Ukrainą w stronę Niemiec i Niderlandów – jest strategiczny i prowadzi przez Polskę. W Niemczech sukcesywnie rozwijamy naszą obecność, realizując przewozy w stronę niemieckich i niderlandzkich portów. W kolejnym kroku chcemy rozwinąć działalność na granicy niemiecko-czeskiej, bowiem korytarz Czechy–Niemcy jest jednym z ważniejszych w naszej części Europy i chcemy być tam obecni na całej długości trasy.

Z ostatnich danych wynika, że po trzech kwartałach 2024 r. grupa zanotowała spadek przychodów o prawie jedną piątą i poniosła 795,7 mln zł straty netto. Jaka jest obecnie jej sytuacja finansowa?

AWS: Jako spółka giełdowa jesteśmy ograniczeni przepisami i możemy mówić tylko o wynikach i sytuacji z okresu, który został zaraportowany. Przed zakończeniem badania przez biegłego i publikacją raportu rocznego zarząd nie może ujawniać szczątkowych informacji (w tym finansowych). Cały zeszły rok podsumujemy raportem, który opublikujemy 28 kwietnia. Natomiast miesiąc później opublikujemy raport za I kwartał 2025 r. Jak wiadomo, od III kwartału zeszłego roku do teraz w spółce wiele się wydarzyło – podjęto zarówno działania prowadzące do optymalizacji kosztów, jak i zwiększenia liczby kontraktów i przychodów. Wszystkie decyzje zmierzają do tego, żeby jak najszybciej zmienić straty w zyski.

Jakie cele na ten rok stawia sobie zarząd PKP Cargo?

AWS: Średnioterminowym, nadrzędnym celem, jaki stawia sobie zarząd, jest przywrócenie PKP Cargo utraconej pozycji rynkowej oraz odzyskanie rentowności. W związku z tym na 2025 r. zaplanowane są działania optymalizacyjne w obszarze jakości świadczonych dla klientów usług, poprawa planowania i monitorowania procesów związanych z pozyskaniem oraz realizacją kontraktów przewozowych, optymalizacja procesów operacyjnych w celu wyrównania konkurencyjności działalności spółki i grupy. Przyjęte na ten rok plany działań i projekty powinny skutkować odwróceniem trendu spadkowego w zakresie udziałów rynkowych i sprzyjać poprawie wskaźników finansowych. Na koniec roku oczekuję znaczącej poprawy szczególnie w obszarze rentowności działalności operacyjnej.

Jakie są kluczowe cele w odniesieniu do całej grupy?

AWS: Najważniejszym obszarem działań jest integracja procesów sprzedażowych i operacyjnych w oparciu o synergie pomiędzy podmiotami w ramach grupy. Drugim istotnym elementem jest stworzenie nowoczesnego zaplecza wsparcia operacyjnego dla całej grupy, włączając w to PKP Cargo.

Kiedy spółka i grupa mogą wyjść na prostą?

AWS: Wspominałam o tym, jak wygląda rynek przewozów, jakim wyzwaniem jest funkcjonowanie w obecnym otoczeniu gospodarczym i trudnym do przewidzenia otoczeniu międzynarodowym. Zmienność, której doświadczamy, jest sporym wyzwaniem dla firm z wielu branż, transportowa nie jest tutaj wyjątkiem. Zakładamy jednak, że 2025 r. będzie tym, w którym ustabilizujemy sytuację spółki dominującej, tzn. Cargo, i wykonamy kolejne istotne kroki, które pozwolą odzyskiwać nam pozycję rynkową.

CV

Agnieszka Wasilewska-Semail

Agnieszka Wasilewska-Semail jest prezesem PKP Cargo od 1 lutego. Jej kariera przez ponad 18 lat była związana z sektorem bankowym. Pracowała m.in. w Bank Brusssels Lambert, PKO BP, Banku Handlowym i ING Banku Śląskim. W latach 2014–2020 pełniła funkcję prezesa i wiceprezesa Rafako. Od 2021 r. była członkiem zarządu firm w Grupie Eneris, odpowiadając za projekty w obszarze energetyki.

CV

Paweł Miłek

Paweł Miłek w kwietniu 2024 r. został powołany do rady nadzorczej PKP Cargo, a kilka dni później oddelegowano go do czasowego pełnienia obowiązków członka zarządu. Od początku roku jest w zarządzie na stałe. W styczniu był p.o. prezesa PKP Cargo. Od 1997 r. do dziś pełni funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych, nadzorcy oraz zarządcy w postępowaniach restrukturyzacyjnych.