Wpływ pierwszych decyzji Trumpa na rynki

W trakcie kampanii prezydenckiej, w wywiadzie dla Fox News, Donald Trump zasugerował, że jeśli zostanie ponownie wybrany na urząd prezydenta, na jeden dzień stanie się dyktatorem. Uzasadnił to koniecznością szybkiego podpisania wielu istotnych dekretów wykonawczych. Trump zapowiedział, że jego priorytetem będzie zamknięcie granicy i skupienie się na bezpieczeństwie oraz gospodarce USA, co streścił hasłem "wiercić, wiercić, wiercić".

Lista potencjalnych pierwszych decyzji Trumpa jest długa i obejmuje przede wszystkim kwestie imigracji, funkcjonowania państwa, polityki międzynarodowej i spraw wewnętrznych. Mówi się o 60, a nawet 100 dekretach, co wskazuje na intensywny początek prezydentury. Chociaż rok 2017, a szczególnie jego początek, może stanowić pewną wskazówkę, co do spodziewanych działań. Warto zauważyć, że ówczesne reformy, choć medialne i pozytywnie wpływające na rynki finansowe, nie przyniosły spektakularnych rezultatów gospodarczych. Czy tym razem będzie inaczej?

Masowe deportacje?

Trump podkreślał, że w historii Stanów Zjednoczonych nigdy nie było programu masowych deportacji. W USA przebywa ponad 11 milionów nielegalnych imigrantów, jednak Trump prawdopodobnie skupi się na mniej niż 10% z nich, którzy weszli w konflikt z prawem. Według ostatnich doniesień "Wall Street Journal", Trump rozważa wprowadzenie stanu wyjątkowego na granicy z Meksykiem. Oprócz potencjalnych deportacji, Trump z pewnością podpisze dekret dotyczący intensyfikacji budowy muru na granicy z Meksykiem i ograniczy napływ nowych imigrantów, utrudniając im wjazd do USA. Decyzje te mogą znacząco wpłynąć na kurs meksykańskiego peso. Trump zamierza również ograniczyć tzw. "obywatelstwo przez urodzenie", czyli nabywanie obywatelstwa przez dzieci imigrantów urodzone na terytorium Stanów Zjednoczonych. Zmiana ta może być jednak trudna do wprowadzenia ze względu na zapisy w konstytucji. Prawdopodobne jest również przywrócenie zakazu wjazdu do USA dla obywateli niektórych państw muzułmańskich (m.in. Syrii, Libii, Jemenu i Sudanu), wprowadzonego w 2017 roku i unieważnionego przez prezydenta Bidena.

Ułaskawienia dla zwolenników?

Trump wielokrotnie nazywał osoby aresztowane za szturm na Kapitol 6 stycznia 2021 roku "więźniami politycznymi" i "patriotami". Zapowiedział, że zacznie wydawać ułaskawienia już w pierwszych minutach po objęciu urzędu. Zapowiedział również rozprawienie się ze swoimi politycznymi przeciwnikami. Chociaż decyzja ta nie ma bezpośredniego znaczenia dla rynków finansowych, jej podjęcie w pierwszych godzinach prezydentury może wiele powiedzieć o stylu sprawowania władzy przez kolejne 4 lata.

Czy Trump uratuje TikToka i "uwolni Internet"?

W nocy z 18 na 19 stycznia w USA weszła w życie ustawa zakazująca działania TikToka, popularnej platformy społecznościowej z Chin. Trump zapowiedział, że jego pierwszą decyzją będzie wydanie dekretu wykonawczego zawieszającego ten zakaz na 90 dni. Istnieją doniesienia, że chce on wypracować rozwiązanie pozwalające na przywrócenie działalności TikToka, potencjalnie poprzez ustanowienie pewnej formy amerykańskiej kontroli nad aplikacją. Rozważane jest utworzenie spółki joint venture, w której 50% udziałów należałoby do chińskiego ByteDance, a 50% do amerykańskiego podmiotu. Taka spółka, notowana na giełdzie, mogłaby przynieść znaczące zyski i niewykluczone, że wzbudziłaby zainteresowanie samego Elona Muska, który sprzeciwiał się banowi na TikToka.

Wiele mówiło się również o dekrecie dotyczącym wolności słowa w Internecie. Trump w przeszłości krytykował platformy społecznościowe za cenzurę treści, a jego poprzednia administracja próbowała wprowadzić regulacje w tym zakresie. Brakuje jednak konkretnych zapowiedzi i oczekiwań co do kształtu tej "wolności słowa".

Potężne cięcia podatkowe i opodatkowanie dochodów zagranicznych

Prezydent Trump chce nie tylko przedłużenia ustawy Tax Cut and Jobs Act, która obniżyła podatki bezpośrednie i zwiększyła ulgi podatkowe, ale dąży do dalszych cięć. Chociaż nie ma konkretnych planów dotyczących podatków osobistych, Trump planuje dalsze obniżanie podatku CIT. W 2017 roku obniżył on rekordowo wysoki globalny podatek od zysków korporacyjnych z 35% do 21%. Obecnie dąży do obniżenia go do 15%. Jak pokazuje przykład Irlandii, drastyczne obniżenie podatku może ostatecznie przynieść wzrost przychodów budżetowych, ze względu na powrót rejestracji przychodów z zagranicznych oddziałów i rejestrację nowych firm. Teoretycznie jednak obniżka miałaby dotyczyć tylko firm produkujących w USA. Trump chce również utworzyć urząd zajmujący się ściąganiem podatków od zysków amerykańskich firm przechowywanych za granicą. Działania te wymagają jednak zgody Kongresu. Mimo to, sama zapowiedź i obietnice mogą pozytywnie wpłynąć na inwestorów z Wall Street, podobnie jak miało to miejsce w 2017 roku. Choć sama ustawa o cięciu podatków w USA została zaprezentowana wtedy dopiero w listopadzie, to jednak od stycznia do listopada 2017 roku S&P 500 zyskał 14%. Natomiast później od podpisania ustawy do końca stycznia, tuż przed krachem na Wall Street, S&P 500 zyskał dodatkowe 10%. 

Czy grożą nam potężne cła?

Jednym z punktów kampanii prezydenckiej Trumpa była zapowiedź nałożenia wysokich ceł na kraje, z którymi USA mają największą wymianę handlową. Trump zapowiadał 60% cła na towary z Chin, 25% na towary z Kanady i Meksyku oraz 10% na wszystkie inne produkty zagraniczne. Miałoby to skłonić obywateli do wyboru amerykańskich produktów i zmusić inne państwa do podpisania umów handlowych korzystniejszych z punktu widzenia USA. Wysokie cła mogą wpłynąć na zwiększenie dochodów budżetowych, ale jednocześnie uderzą w mniej zamożnych obywateli, dla których podstawowe produkty staną się droższe. Chociaż Trump ma możliwość nakładania ceł za pomocą dekretów, to szeroko zakrojone działania tego typu na początku prezydentury wydają się mało prawdopodobne. Ogłoszenie celów nakierowanych na konkretne sektory może zostać odebrane przez Wall Street jako rozważna polityka handlowa. Trump prawdopodobnie chce raczej straszyć, niż doprowadzić do powrotu wysokiej inflacji.

Ropa po 100 dolarów za baryłkę z powodu wojny na Ukrainie?

Trump chce zmusić Rosję do podjęcia negocjacji w sprawie Ukrainy. Nowy Sekretarz Skarbu USA, Scott Bessent, popiera wprowadzenie nowych, dotkliwych sankcji na Rosję w tym celu. Jeśli Putin nie ugnie się pod presją, USA mogą nałożyć sankcje na cały rosyjski sektor naftowy – największe spółki, takie jak Rosnieft czy Lukoil, oraz całą flotę. Chociaż ponad 90% rosyjskiej ropy trafia do Chin i Indii, sankcje USA mogą doprowadzić do poważnych problemów z rozliczeniami, a nawet transportem, w przypadku kontroli strategicznych cieśnin morskich kontrolowanych przez NATO. Mogłoby to doprowadzić do wzrostu cen ropy nawet powyżej 100 dolarów za baryłkę. Z drugiej strony, podjęcie negocjacji przez Rosję może skłonić USA do złagodzenia sankcji jako gestu dobrej woli. Ostatnie sankcje wprowadzone przez administrację Bidena doprowadziły do wzrostu cen ropy powyżej 80 dolarów za baryłkę.

Kolejne wyjście z Traktatu Paryskiego

Trump jest zwolennikiem paliw kopalnych, a w szczególności uniezależnienia się USA od dostaw zagranicznych. Trump zamierza wyjść dekretem wykonawczym z Traktatu Paryskiego o ograniczeniu emisji dwutlenku węgla, co będzie powtórzeniem decyzji z 2017 roku. Trump chce przywrócić wydawania pozwoleń na nowe wiercenia, odwrócić wszelkie zakazy wydane przez Bidena i wprowadzić wsparcie dla amerykańskich spółek wydobywczych. Jest to oczywiście dobra informacja dla konsumenta, który za galon benzyny chce płacić jak najmniej. Realny wpływ takich decyzji będzie jednak długotrwały, dlatego w krótkim terminie dla rynku ropy kluczowe będą miały kwestie dotyczące sankcji na Rosję oraz wpływu na OPEC. 

Kwestie światopoglądowe

Trump obiecał swoim wyborcom rozwiązania kwestii związanych z transgenderyzmem. Zapowiedział m.in. zakaz zmiany płci dla dzieci, zakaz startu osób transpłciowych w sporcie kobiecym oraz zakaz wstępowania transpłciowych rekrutów do wojska. Chociaż decyzje te nie wpłyną bezpośrednio na rynki, to w ostatnich miesiącach spotkały się z ostrą krytyką środowisk liberalnych.

Dolar i kryptowaluty

Donald Trump będzie chciał doprowadzić do popularyzacji kryptowalut w USA. Nowe władze w SEC, CFTC i również przetasowania wśród wicedyrektorów w Fed mogą doprowadzić do późniejszego zatwierdzenia Bitcoina jako faktycznej rezerwy. Do tego jednak długa droga, ale Trump już przed objęciem prezydentury skorzystał na fali spekulacji dotyczącej popularyzacji kryptowalut. Memecoin $TRUMP sięgnął w pewnym momencie kapitalizacji rzędu 15 mld dolarów, a spółki powiązane z Trumpem mają być w posiadaniu 80% podaży tej kryptowaluty. Uruchomienie tej kryptowaluty tuż przed inauguracją budzi jednak spore kontrowersje etyczne. 

Dolar amerykański zyskał niemal 6% od momentu wyborów i obecnie nie ma rywali na całym rynku walutowym. Polityka Trumpa może wpłynąć na dolara dwutorowo, ale najbliższe dekrety wykonawcze najprawdopodobniej nie wpłyną w dużym stopniu na najważniejszą walutę świata. Warto przytoczyć rok 2017, kiedy to dolar bardzo mocno stracił na wartości w pierwszych miesiącach prezydentury, choć było to również związane z samą sytuacją gospodarczą USA oraz pozostałych ważnych państw na świecie. 

Czy nadchodzi nowa era w polityce USA?

Ewentualny powrót Trumpa na fotel prezydenta może zapoczątkować nową erę w polityce USA, która będzie miała wpływ na niemal każdy aspekt globalnej polityki. Plan Trumpa jest ambitny, ale wiele elementów jego strategii musi idealnie do siebie pasować, aby ostatecznie osiągnąć pożądany cel – przywrócenie dominacji USA na świecie i dobrobytu obywateli. Trump chce grać ostro w polityce zagranicznej, co w przypadku sprzeciwu społeczności międzynarodowej może negatywnie odbić się na gospodarce. Wall Street i inwestorzy z nadzieją patrzą na jego politykę, zwłaszcza z perspektywy podatkowej. Warto jednak pamiętać, że wiele decyzji będzie wymagało zgody Kongresu, co nawet przy pełnej władzy Republikanów nie zawsze będzie łatwe i szybkie. Polityka Trumpa niesie ze sobą dużą niepewność, ale rynki, bazując na jego poprzedniej kadencji w latach 2017-2021, wiedzą czego się po nim spodziewać.

Michał Stajniak, CFA

Wicedyrektor Działu Analiz XTB

[email protected]