Serce morskiego wiatraka powstanie w Polsce. Duńczycy wybudują nową fabrykę

Pierwszy w Polsce terminal instalacyjny powstanie jednak w Świnoujściu, a nie w Gdańsku jak planuje to rząd. Jednocześnie na terenie portu powstanie długo wyczekiwana w Polsce fabryka turbin Vestas w Szczecinie. Inwestycje wspólnie z partnerami zrealizuje Baltic Power spółka córka Orlenu.

Wspólny projekt morskiej farmy wiatrowej Orlenu Northland Power o mocy 1,2 GW wykorzysta 76 turbin o mocy 15 MW firmy Vestas, których elementy będą produkowane w nowej fabryce w Szczecinie. Fabryka turbin, która zatrudni nawet 700 osób, zostanie ukończona w 2024 roku, natomiast terminal instalacyjny Orlenu w Porcie Świnoujście rozpocznie pracę w 2025 r.

Oprócz zaawansowanego projektu Baltic Power wystąpiliśmy również o 11 nowych koncesji na morskie farmy wiatrowe w polskiej części Bałtyku. To gigantyczna szansa dla naszych dostawców, a także innych miast, jak Gdańsk gdzie planowane jest wybudowanie drugiego portu instalacyjnego oraz Łeba, gdzie do 2025 r. powstanie port serwisowy. Strategiczne inwestycje w infrastrukturę i doświadczenia wyniesione ze współpracy z globalnymi liderami, to droga do budowy nowego, perspektywicznego sektora polskiego przemysłu – podkreśla Daniel Obajtek, prezes Orlenu.

Port instalacyjny

Na liczącym około 20 hektarów teren terminala dostarczane będą komponenty morskich farm wiatrowych, w tym turbiny wyprodukowane przez firmę Vestas. Każde z dwóch dostępnych nabrzeży pozwoli na wstępny montaż wież turbin wiatrowych o wysokości ponad 100 metrów i masie około 1000 ton każda. - Długość nabrzeży, wynosząca w obu przypadkach 250 metrów, umożliwi operowanie największym dostępnym obecnie specjalistycznym statkom typu jack-up, służącym do instalacji elementów morskich farm wiatrowych. Zgodnie z planem port rozpocznie pracę w 2025 r., a w trakcie prac instalacyjnych zatrudnienie w nim znajdzie około 100 osób. – podaje Orlen.

– Naszym celem jest stworzenie portu w pełni uniwersalnego. To wszystko jest również naszą odpowiedzią na oczekiwania inwestorów chcących związać swój biznes z portami w Szczecinie i Świnoujściu. Tym bardziej cieszy nas fakt, że branża OZE ten potencjał zauważyła. Planujemy, że w 2025 r. terminal wejdzie w fazę eksploatacji obsługując około 80 morskich turbin wiatrowych rocznie - mówi Krzysztof Urbaś, Prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście.

Pierwszym projektem realizowanym przy wykorzystaniu terminala instalacyjnego w Świnoujściu, będzie Baltic Power, wspólne przedsięwzięcie Orlenu i Northland Power. Spółka informuje zabezpieczyła już wszystkie kluczowe elementy morskiej farmy wiatrowej w ramach łańcucha dostaw, w którym uczestniczą również firmy z Polski. – W przypadku projektów związanych z morską energetyką wiatrową jednym z naszych głównych celów jest zapewnienie local content oraz korzystnego wpływu na lokalne społeczności, w których rozwijamy i prowadzimy działalność. To kluczowe podejście Northland do rozwoju projektów na całym świecie odzwierciedlające nasze podstawowe wartości – zaznacza Mike Crawley, prezes Northland Power.

Farma Baltic Power, o mocy do 1,2 GW, zostanie zlokalizowana ok. 23 km od brzegu na wysokości Choczewa i Łeby. Po zakończeniu budowy w 2026 roku będzie w stanie zasilić czystą energią ponad 1,5 miliona gospodarstw domowych.

Fabryka turbin – klucz do polonizacji offshore

Farma wiatrowa Baltic Power będzie wykorzystywać 76 turbin o mocy 15 MW każda, dostarczonych przez firmę Vestas. Współpraca z Vestas obejmuje dostarczenie i instalację turbin oraz zapewnienie ich pełnego serwisu przez okres do 15 lat. Ponadto firma, podjęła decyzję o zlokalizowaniu w Szczecinie nowej fabryki elementów turbin morskich farm wiatrowych. – Zarówno informacja o naszej współpracy przy projekcie Baltic Power, jak i dzisiejsza dotycząca nowej fabryki firmy Vestas są konkretnymi przykładami wkładu w rozwój sektora energetyki wiatrowej – dodaje Nils de Baar, Prezes Vestas na Europę Północną i Centralną.

W nowej fabryce Vestas montowane będą gondole i piasty turbin. Obiekt zlokalizowany na Pomorzu Zachodnim będzie dostarczał produkowane elementy zarówno na rynek polski, jak i rynki globalne. Fabryka ma rozpocząć działalność w drugiej połowie 2024 roku i stworzy od 600 do 700 miejsc pracy. Tym samym będzie to największy zakład produkcyjny w Polsce bezpośrednio związany z sektorem morskich farm wiatrowych.

Dlaczego budowa w Polsce fabryki turbin ma fundamentalne znaczenie? Ponad rok temu firmy, które będą w Polsce budować morskie farmy wiatrowe oszacowały wielkość udziału polskich firm w realizacji tego projektu. I tak rynkowi konkurenci Orlenu, Polenergia i Equnior przeanalizowały możliwości i potencjał polskich dostaw lokalnych i oszacowały, że udział krajowych dostawców i poddostawców w obu swoich projektach MFW Bałtyk II i III może osiągnąć poziom od 23 proc. do 38 procent. W fazie budowy wkład krajowy może sięgnąć między 9 proc. a 20 proc., a w fazie eksploatacji (obsługa i serwis) pomiędzy 60 proc. a 80 proc. Z kolei PGE informowało w swoim sprawozdaniu o łańcuchu dostaw, że turbiny wiatrowe stanowią nawet 50 proc. wszystkich wydatków, co pokazuje poniższa plansza przygotowana przez PGE. Inwestycja Orlenu i Vestasa może więc znacząco podnieść udział krajowych firm w budowie łańcucha dostaw.

Jak wynikało z raportu Instytutu Jagiellońskiego z 2021 r., "Optymalizacja rozwoju krajowego łańcucha dostaw morskiej energetyki wiatrowej w Polsce", w zakresie projektowania i produkcji turbiny wiatrowej udział krajowych dostawców może wynieść w przypadku tzw. gondoli (generator, płyta podstawowa) do 30-40 proc. Obecnie jest to jednak jedynie 10 proc. W przypadku takiej fabryki, jaką planuje Vestas udział ten może ulec wydatnemu zwiększeniu.

Vestas chce mieć znaczący udział w dostawach turbin dla morskiej energetyki wiatrowej na Bałtyku. – Chcemy być liderem na tym rynku, podobnie jak jesteśmy liderem w segmencie turbin onshore – powiedział prezes Vestas na Europę Północną i Centralną Nils de Baar.

Zdradził on, że planowana fabryka gondol do turbin wiatrowych, która będzie zlokalizowana pod Szczecinem, będzie miała wydajność ok. 400 turbin rocznie. – Produkcja będzie przeznaczona zarówno na rynek polski, jak i światowy – powiedział.

Vestas jest już od lat obecny w Polsce. Dostarcza na potrzeby lądowych farm wiatrowych łopaty wiatraka, dzięki swojemu zakładowi w Goleniowie. Wartość całego sektora offshore w Polsce szacowana jest na ok. 150 mld zł. W Europie jest obecnie pięć montowni turbin wiatrowych zdolnych do montażu największych turbin. Świnoujście będzie kolejną lokalizacją.

Dlaczego nie Gdańsk portem instalacyjnym dla Orlenu?

W marcu br. Rada Ministrów wskazała Gdańsk jako lokalizację terminala instalacyjnego przeznaczonego dla potrzeb organizacji procesu budowy i obsługi morskich farm wiatrowych na Bałtyku. Ministerstwo infrastruktury informuje naszą redakcję, że Zarząd Morskiego Portu Gdańsk prowadzi obecnie postępowanie, w wyniku którego obszar przeznaczony pod budowę terminala instalacyjnego zostanie wydzierżawiony. Termin składania wstępnych ofert upływa 30 listopada 2022 r. – Trwają również prace przygotowawcze dla innych lokalizacji, w których mogą powstać terminale instalacyjne lub instalacyjno-serwisowe, chodzi m.in. o Ustkę oraz Świnoujście – mówi nam resort. Chodzi więc o projektu Orlenu, zrealizowane niezależnie od planów rządu. Orlen obawia się bowiem, że terminal w Gdańsk nie powstanie w 2025 r., wówczas kiedy spółka potrzebuje takiej infrastruktury na własne potrzeby budowy swojej farmy wiatrowej. Oznacza to więc, że w Polsce będą dwa porty instalacyjne w Świnoujściu oraz w Gdańsku.

Co z kolejnymi pozwoleniami na morskie farmy wiatrowe?

Trwa wyścigu także o kolejne 11 nowych pozwoleń lokalizacyjnych, dla projektów drugiej fazy rozwoju, które mogą powstać po 2030 r. – Minister Infrastruktury zakończył weryfikację formalną wszystkich 132 złożonych wniosków o wydanie pozwolenia dla morskich farm wiatrowych – informuje nas resort infrastruktury. W przypadku wniosków złożonych dla 5 obszarów wnioskodawcy zostali wezwani do złożenia informacji i dokumentów niezbędnych do oceny wniosków w postępowaniu rozstrzygającym. Termin na złożenie informacji i dokumentów jeszcze nie upłynął. W odniesieniu do pozostałych 6 obszarów kolejnych etapem postępowania jest zawiadomienie wnioskodawców o wszczęciu postępowania rozstrzygającego i wystąpienie do organów z prośbą o zaopiniowanie wniosków, a następnie wezwanie ich do przedłożenia informacji i dokumentów koniecznych do ich oceny w postępowaniu rozstrzygającym.