Maleją szanse na zmiany w podatku bankowym

Bankowcy od paru miesięcy dyskutują z rządem w sprawie modyfikacji podatku od aktywów i wag ryzyka, ale nie zanosi się, aby osiągnęli swój cel.

Na początki maja pisaliśmy, że bankowcy rozmawiają z Ministerstwem Finansów o modyfikacji podatku bankowego i wymogów kapitałowych. Teraz okazuje się, że zmiany te są mało realne.

Ulgi fiskalnej nie będzie

Sektor argumentował swoje postulaty tym, aby w obliczu pandemii i niskich stóp procentowych zwiększyć opłacalność i skłonność banków do udzielania kredytów, co miałoby pomóc głównie firmom w dostępie do finansowania. Branża miała różne pomysły na modyfikacje podatku bankowego, którego podstawą naliczania są aktywa pomniejszone o kwotę wolną (4 mld zł) oraz fundusze własne i obligacje skarbowe. Jednym z nich było „zamrożenie" tej podstawy. Teraz bilans, używany do jej obliczenia, aktualizowany jest co miesiąc, co powoduje, że podatek bankowy obciąża także nowe kredyty. Drugi pomysł polegał na tym, aby kredyty udzielane po wybuchu pandemii z połowy marca nie były objęte (lub tylko niektóre z nich) podatkiem bankowym.

Danina ta została wprowadzona w 2016 r. i od razu apelowano o zmianę sposobu jej obliczania, bo stawka 0,44 proc. brutto uderza głównie w kredyty dla firm i stanowi sporą część ich oprocentowania. Bankowcy przyznają jednak, że przy wzroście ryzyka kredytowego z powodu niepewności gospodarczej jak teraz modyfikacja podatku, choć pomoże, to nie rozwiąże problemu ostrożniejszego podejścia banków do nowych kredytów.

Foto: GG Parkiet

– Podatek bankowy w obecnej strukturze jest wygodny dla fiskusa, łatwy do egzekucji, ale dość toporny i hamujący aktywność kredytową. Danina ta stanowi duże obciążenie aktywów banków i przyczynia się do spadku rentowności sektora, a średnie ROE banków w Polsce już przed pandemią było niższe od kosztu pozyskania kapitału – mówi Cezary Stypułkowski, prezes mBanku.

Dodaje, że bankowcy już od dawna apelują o zmianę sposobu naliczania podatku bankowego, aby nie „karał" on banków za udzielanie nowych kredytów. – Absurdem jest sytuacja, kiedy płacimy podatek od nieobsługiwanych przez klientów kredytów. Nie można wykluczyć, że w 2020 roku wartość podatku bankowego będzie wyższa niż zysk sektora – dodaje Stypułkowski. W 2019 r. banki zapłaciły około 4 mld zł podatku od aktywów (zysk netto sektora to 14,2 mld zł).

– Podatek od aktywów jest szkodliwy dla kredytowania, szczególności firm, bo podraża ich koszty finansowania – dodaje Zbigniew Jagiełło, prezes PKO BP. O ile teraz firmy mają dużo płynności, m.in. dzięki pomocy państwowej, i nie inwestują, o tyle problem stanie się widoczny po wygaśnięciu programów pomocowych. Nie zanosi się też, aby podatek częściowo – jak postulowały banki – zasilił składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Ministerstwo Finansów do zamknięcia tego wydania nie odpowiedziało na nasze pytanie o zmiany w podatku bankowym. W niedawnym wywiadzie dla „Rzeczpospolitej" premier Mateusz Morawiecki na pytanie o możliwość zawieszenia podatku bankowego odpowiedział, że „to nie wchodzi w grę".

Nici z niższych wag ryzyka

Banki nie mogą też prawdopodobnie liczyć na zmniejszenie wag ryzyka dla hipotek walutowych z obecnych 150 proc. Mimo że opinia UKNF w tym zakresie jest dla nich pozytywna. Urząd ocenia, że zmniejszenie wag byłoby krokiem we właściwym kierunku, łagodziłoby skutki pandemii dla sektora finansowego. Obniżyłoby to wymogi kapitałowe i wzmocniło fundusze banków. „Kwestia wag ryzyka jest uregulowana w rozporządzeniu ministra finansów, który może je znowelizować, kierując się opinią Komitetu Stabilności Finansowej w formule makroostrożnościowej. Do jej wydania potrzebna jest kolegialna decyzja członków KSF-M. Przewodniczący KNF wysłał na początku kwietnia do przewodniczącego KSF-M wniosek ws. rozważenia przez KSF-M decyzji dotyczącej obniżenia wagi ryzyka dla walutowych kredytów mieszkaniowych do 100 proc." – podaje UKNF.