Nobel do podziału między Carda, Imbensa i Angrista

Tegoroczni zdobywcy ekonomicznego Nobla wykorzystywali tzw. eksperymenty naturalne do badań m.in. nad wpływem płacy minimalnej oraz imigracji na rynek pracy.

Nagrodę Riksbanku w dziedzinie nauk ekonomicznych im. Alfreda Nobla za 2021 r. otrzymali: David Card, za „empiryczny wkład do badań nad rynkiem pracy", Joshua D. Angrist i Guido W. Imbens za „metodologiczny wkład w badania nad relacjami przyczynowo-skutkowymi". Card jest badaczem z University of California, Berkeley, Angris wykłada na MIT, a Imbens na Uniwersytecie Stanforda. Card urodził się w Kanadzie, Imbens w Holandii, a Angrist obok amerykańskiego posiada obywatelstwo izraelskie. Podzielą się oni nagrodą wartą 10 mln koron szwedzkich (1,1 mln USD lub 4,55 mln zł).

Zbadać niemierzalne

Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała się przyznać Cardowi, Imbensowi oraz Angristowi ekonomicznego Nobla, gdyż uznała, że ich badania pomagają odpowiedzieć na ważne dla społeczeństwa pytania dotyczące m.in. wpływu imigracji i płacy minimalnej na rynek pracy.

„Tego typu pytania są trudne, gdyż nie mamy niczego, co mogłoby służyć do porównania. Nie wiemy, co by się stało, gdybyśmy mieli mniej imigracji lub gdy jakaś osoba nie kontynuowałaby nauki. Jednakże tegoroczni laureaci pokazali, że możliwym jest odpowiedzieć na te pytania, wykorzystując eksperymenty naturalne. Kluczem jest wykorzystanie sytuacji, w których przypadkowe zdarzenia lub zmiany w polityce skutkują tym, że różne grupy ludzi są traktowane różnie, w sposób, który przypomina badania kliniczne w medycynie" – mówi komunikat Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.

Card wykorzystał eksperymenty naturalne, by zbadać wpływ, jaki mają na rynek pracy płaca minimalna, imigracja i system edukacji. Jego badania (prowadzone wspólnie z Alanem Kruegerem, ekonomistą z Uniwersytetu Princeton zmarłym w 2019 r.) wykazały m.in., że podwyżka płacy minimalnej nie musi prowadzić do spadku liczby dostępnych etatów. Z przeprowadzonych przez niego eksperymentów wynika też m.in., że nowa emigracja może negatywnie wpływać na rynku pracy na ludzi, którzy przybyli w poprzednich falach imigracyjnych, ale osoby urodzone w tym kraju mogą na niej skorzystać.

„Dane z eksperymentów naturalnych są jednak trudne do interpretacji. Na przykład, przedłużenie obowiązkowej edukacji o rok dla jednej grupy studentów (ale nie dla innej) nie wpłynie na wszystkie osoby w grupie w ten sam sposób. (...) Czy jest więc możliwe, by wyciągnąć jakiekolwiek wnioski dotyczące skutków dodatkowego roku w szkole? W połowie lat 90. Joshua Angrist i Guido Imbens rozwiązali ten problem metodologiczny, pokazując, jak precyzyjne wnioski dotyczące przyczyn i skutków można wyciągnąć z eksperymentów naturalnych" – wskazuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk.

Wpływ na społeczeństwo

– Zasługą Carda jest to, że podważył powszechnie panującą opinię, że wzrost płacy minimalnej negatywnie wpływa na zatrudnienie. Dla mnie najistotniejsze jest to, że Card wskazuje na potrzebę regulowania przez państwo płacy minimalnej. Płaca minimalna jest nie tylko narzędziem do przeciwdziałania nierównościom społecznym, ale też wyrazem ceny pracy jako potencjału ludzkiego. Jeżeli bowiem nisko będziemy wyceniać pracownika, to jego potencjał nie będzie w pełni wykorzystywany. Nadmiernie niska płaca minimalna może być też barierą dla postępu technicznego – mówi „Parkietowi" Elżbieta Mączyńska, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Wskazuje ona, że prace Carda są w Polsce wykorzystywane głównie przez ekonomistów zajmujących się rynkiem pracy, a wśród „ekonomistów-praktyków" zdania na temat wyników jego badań są podzielone. – Badania Angrisa oraz Imbensa dotyczą natomiast tego, jak różne działania instytucjonalne, takie jak choćby przepisy prawne, mogą wpływać na system gospodarczy. Te badania są niewątpliwie ważne – zaznacza Mączyńska.

„Gratulacje dla Davida Carda, Josha Angrista i Guido Imbensa za otrzymanie Nagrody Nobla z ekonomii. Ważne jest jednak, by też pamiętać o wkładzie Alana Kruegera. Brakuje nam jego wiedzy w czasie, gdy funkcjonowanie rynku pracy jest taką zagadką" – napisał na Twitterze Mohamed el-Erian, rynkowy guru i zarazem doradca ekonomiczny Allianza.