Dopłatami do czynszów najemcy podzielą się z rentierami

Bez dodatkowych regulacji dopłaty dla młodych osób wynajmujących mieszkania podniosłyby czynsze, zwiększając dochody właścicieli mieszkań. Ale nie oznacza to z automatu, że cenowa dostępność lokali na wynajem w ogóle by nie wzrosła.

Propozycję wprowadzenia dopłat na poziomie 600 zł dla młodych osób wynajmujących mieszkania Platforma Obywatelska przedstawiła już na początku roku. Dziś już wiadomo, że – obok kredytu z zerowym oprocentowaniem na pierwsze mieszkanie – jest to jeden z pomysłów tej partii na zdobycie głosów młodych w nadchodzących wyborach. 

O ocenę takiego postulatu – jeszcze przed sobotnią konwencją programową PO i nie przypisując go żadnej partii – poprosiliśmy uczestników panelu ekonomistów „Parkietu” i „Rzeczpospolitej”. Zdecydowana większość ankietowanych oceniła, że skutkiem dopłat dla wynajmujących byłby wzrost czynszów. Z tezą, że „dopłaty dla wynajmujących mieszkania na rynkowych warunkach przyczyniłyby się do wzrostu czynszów najmu”, zgodziło się 80 proc. spośród 35 uczestników tej sondy. Pozostałych 20 proc. nie ma zdania. Co znamienne, nikt tej tezy nie odrzucił.

80 proc.

spośród ankietowanych przez nas ekonomistów zgadza się, że dopłaty dla osób wynajmujących mieszkania zwiększyłyby wysokość czynszu

74 zł

– tyle w połowie br. kosztował średnio wynajem 1 mkw. mieszkania w Warszawie (bez opłat licznikowych i administracyjnych) według Expandera

Asymetria rynku

– Decyduje o tym struktura rynku mieszkaniowego, cechująca się potężną asymetrią władzy między najemcą a inwestorem-wynajmującym. Ten pierwszy musi zaspokoić podstawową potrzebę życiową, a ten drugi zazwyczaj może – ale nie musi – osiągnąć dochód z najmu. Stąd każde wsparcie finansowe popytu ostatecznie zasili rentierów – ocenia dr Maciej Grodzicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Sieci Ekonomii.

Wyniki naszej sondy na pierwszy rzut współgrają z łatką „programu rentier plus”, która przylgnęła do pomysłu PO w internetowych dyskusjach. Ale ekonomiści aż tak daleko w krytyce tej propozycji nie idą.

Diabeł tkwi w szczegółach

– Skala wzrostu czynszów zależała będzie zasadniczo od tego, na ile podaż jest sztywna. Być może dopłaty nakłonią część właścicieli pustostanów do ich wynajmu – zauważa dr hab. Łukasz Goczek, profesor ekonomii na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Jak jednak dodaje, taki wzrost zainteresowania udostępnianiem mieszkań można osiągnąć znacznie łatwiej. – Należałoby wyeliminować część patologii na polskim rynku najmu, tzn. uregulować prawa i obowiązki właścicieli i najmujących. Część właścicieli mieszkań obawia się utraty swojej własności na rzecz nieuczciwych najmujących, którzy zyskali w Polsce bardzo dużą ochronę. Z drugiej strony część właścicieli nadużywa swoich praw – tłumaczy.

Dr hab. Michał Myck, dyrektor Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA, dodaje, że wzrost czynszów najmu byłby zróżnicowany, zależałby od sytuacji na lokalnych rynkach mieszkaniowych, ale też od tego, jaką formę miałyby ostatecznie dopłaty.

Jeśli zaś czynsze nie zostałyby podniesione o równowartość dopłaty, czyli – w przypadku propozycji PO – o 600 zł miesięcznie, to z perspektywy beneficjentów tego programu dostępność mieszkań mogłaby wzrosnąć.

O panelu ekonomistów

Celem panelu ekonomistów „Parkietu” i „Rzeczpospolitej” jest pokazanie pełnego spektrum opinii na tematy ważne dla rozwoju polskiej gospodarki. Do udziału w tym przedsięwzięciu zaprosiliśmy ponad 70 wybitnych polskich ekonomistów z różnych pokoleń i ośrodków akademickich (także zagranicznych) oraz o różnorodnych zainteresowaniach naukowych. Tę grupę ekspertów raz na miesiąc prosimy o opinie i komentarze dotyczące aktualnych zagadnień z zakresu szeroko rozumianej polityki gospodarczej. Szczegółowe wyniki wszystkich sond można znaleźć na stronie klubekspertow.rp.pl