Rubel wzmocnił się, ale ceny w Rosji skoczyły bardziej

Po 6 tygodniach od rosyjskiej agresji na Ukrainę rubel niespodziewanie wzmocnił się, ale jego kurs w codziennych transakcjach bardzo różni się od kursu oficjalnego.

– Nasza gospodarka okazała się odporna na zachodnie sankcje, rubel wyraźnie umacnia się — stwierdził w piątek prezenter w telewizji. Istotnie, rubel doszedł do 72 za dolara, do najmocniejszego kursu w tym roku po rekordowym spadku 10 marca do 121,52. Analitycy ankietowani przez Reutera pod koniec marca przewidywali, że za 12 miesięcy ten kurs wyniesie 97,50.

Jeśli ktoś jednak zechce kupić walutę zagraniczną elektronicznie w banku albo po cichu w kantorze, także ktoś, kto kupuje elektronicznie towary czy usługi w obcych walutach, to szybko zorientuje się, że proponowany kurs wymiany jest znacznie mniej korzystny. Siła nabywcza rubla mocno zmalała, bo firmy podnoszą ceny towarów zwłaszcza produkowanych poza Rosją, bo ich dostawy są wątpliwe z powodu sankcji. — Zwykle kupowałam puszkę holenderskiego pokarmu dla dziecka. Przed 24 lutego kosztowała 2500 rubli, teraz kosztuje 4500, natomiast puszki kaszki zdrożały z 64 do 100 rubli — powiedziała Marina, mieszkanka Moskwy, matka niemowlaka.

Od 24 lutego ceny żywności skoczyły, kapusty o 85 proc., marchwi o 54 proc. — podał urząd statystyczny Rosstat. Towary z importu zdrożały jeszcze bardziej, a niektóre zagraniczne samochody ponad dwukrotnie. Oficjalna ankieta przeprowadzona w lutym wykazała, że 64 proc. ludzi nie ma oszczędności.

Doraźna kontrola rynku kapitałowego pomogła rublowi, ale wielkość obrotów w Moskwie zmalała w porównaniu z sytuacją sprzed inwazji. Laureat nagrody nobla z ekonomii, Paul Krugman stwierdził na łamach „New York Timesa”, że rubel stał się głównym celem do obrony „nie dlatego, że jest tak ważny, ale dlatego że bardzo widoczny. Więc obrona rubla ma sens jako strategia w propagandzie”.

Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow odrzucił zachodnie twierdzenia, że aprecjacja rubla nie odzwierciedla obecnej sytuacji gospodarczej. Wzrost oficjalnego kursu wymiany jest jednak ryzykowny. Zmniejsza rentowność sprzedaży surowców za waluty wymienialne, może też wywierać presję na budżet w warunkach kryzysu, gdy Rosja została odcięta od rynków kapitałowych i znacznie wzrosły koszty kredytów. — Dalsze umacnianie się rubla rozsadzi budżet — stwierdził Jewgiennij Suworow, ekonomista w CentroCreditBank. Dodał, że silniejszy rubel pozbawi budżet środków niezbędnych na wspieranie firm, banków i gospodarstw domowych.

Minister finansów Anton Siluanow powiedział, że jego resort i bank centralny chcą doprowadzić do tego, by rubel był bardziej przewidywalny. To oznaka, że władze niepokoi aprecjacja waluty. A w praktyce są różne kursy. Mimo aprecjacji kursu do 76,25 za dolara i 83,29 za euro, Sbierbank oferował w sprzedaży online dolary po 79,8 rubli i euro po 85,1. Niedaleko w nieoznakowanym kantorze cena była jeszcze inna: dolar za 93, a euro za 103 ruble, bo „trzeba trochę zarobić” — wyjaśnił handlarz. Inne są kursy w turystyce, np. w wyjazdach do Turcji euro Coral Travel kosztuje 85,5 rubli.

W ostatnich tygodniach rynek był bardzo chwiejny. Równowaga podaży i popytu została zakłócona, bo władze chcąc ograniczyć straty zmusiły firmy proeksportowe do zamiany 80 proc. przychodów dewizowych na ruble. Jednocześnie zdusiły sztucznie popyt na dewizy: zakazały kupna dolarów i euro, wprowadziły prowizję 12 proc. od kupna dewiz online i ogłosiły do 9 września limit 10 tys. dolarów, jakie osoba może podjąć z konta w banku.

Silny rubel może teoretycznie pomóc w zahamowaniu inflacji, która w tym roku może dojść do 24 proc., do poziomu najwyższego od 1999 r. — uważają analitycy pytani przez Reutera. Bank centralny mówi o 4 procentach. Ceny jednak szybko rosną, bo import jest zakłócony i brakuje zagranicznych komponentów. Paweł Biriukow, ekonomista z Gazprombanku przewiduje, że w połowie roku inflacja dojdzie do 27 proc.