Gates kierował pracami Microsoftu od założenia firmy w kwietniu 1975 r. do czerwca 2008 r. W czerwcu 2006 r. Gates ogłosił, że odejdzie ze stanowiska w Microsofcie, aby poświęcić więcej czasu filantropii. Stopniowo podzielił swoje obowiązki między dwóch następców, po tym okresie przeszedł na stanowisko na pół etatu w Microsofcie i zaangażował się na pełny etat do prac realizowanych przez powołaną wraz z żoną w 2000 r. fundację Bill & Melinda Gates Foundation. Za pośrednictwem fundacji poprowadził kampanię szczepień, która znacząco przyczyniła się do redukcji wirusa polio w Afryce. W 2010 r. Gates i Warren Buffett założyli The Giving Pledge, w ramach której oni i inni miliarderzy zobowiązują się przekazać co najmniej połowę swojego majątku na cele filantropijne. W lutym 2014 r. Gates ostatecznie zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego zarządu Microsoftu i objął stanowisko doradcy ds. technologii, aby wesprzeć nowo mianowanego dyrektora generalnego Satyę Nadellę. Wreszcie w marcu 2020 r. Gates opuścił stanowiska w zarządach Microsoftu i Berkshire Hathaway, aby skupić się wyłącznie na swoich działaniach filantropijnych w zakresie zmian klimatu, globalnego zdrowia i rozwoju oraz edukacji.
Obecnie szacuje się, że majątek Gatesa wynosi 153 mld USD. Jego przedmiotem zainteresowania są akcje i aktywa. Wraz z 20 innymi osobami założył fundusz inwestycyjny Breakthrough Energy. Podmiot ten dotychczas przekazał 2,2 mld USD na ponad 160 start-upów i inne inicjatywy, których celem jest zarówno generowanie zysków dla inwestorów, jak i redukcja emisji gazów cieplarnianych. W grupie tej znajduje się bardzo szeroki katalog przedsięwzięć. Są firmy, które dostarczają rozwiązań pozwalających na budowę uszczelniaczy zwiększających efektywność systemów grzewczych, czy przedsięwzięcia mające na celu wykorzystanie ukształtowania powierzchni ziemi w celu pozyskiwania większej ilości energii. Co ciekawe, w tej grupie znalazły się projekty pozornie banalne, takie jak zakopywanie odpadów roślinnych w celu usunięcia dwutlenku węgla z atmosfery.
Gates znany jest również z inwestycji w nieruchomości. Posiada luksusową posiadłość w stanie Waszyngton oraz kilka rezydencji w Kalifornii i na Florydzie. Za pośrednictwem firmy inwestycyjnej Cascade stał się właścicielem sieci hotel Four Seasons, wcześniej zakupił hotel Ritz w San Francisco. Każda z tych nieruchomości jest wyceniana od 100 do 200 mln USD.
W 2013 r. Gates w wywiadzie dla „Telgraphu” powiedział, że nie potrzebuje pieniędzy. Szacuje się, że od momentu powstania w 2000 r. jego fundacja do chwili obecnej wypłaciła na różne darowizny 59 mld USD, tylko na ten rok przewiduje się, że jej budżet wyniesie 8,6 mld USD. Gates nie zapomina również o swoich dzieciach. Zadeklarował, że zamierza każdemu z nich zostawić po zaledwie 10 mln USD, to niewiele w relacji do tego, co obecnie posiada. Cały pozostały majątek Gates postanowił przekazać na rzecz fundacji, co oznacza, że twórcy innowacyjnych projektów na rzecz ochrony środowiska i klimatu dostaną dużo więcej od Gatesa niż jego własne dzieci. Chcesz dostać pieniądze od Gatesa? Zrób coś na rzecz ludzi i klimatu!
