W przypadku rynków kapitałowych najczęstszym przedmiotem zainteresowań są oczywiście stopy zwrotu z inwestycji osiągnięte w minionym roku, szukanie najlepszych inwestycyjnych okazji czy najlepszych portfeli. W tym celu wykorzystuje się najczęściej indeksy giełdowe, które pozwalają na syntetyczną ocenę poziomu zmian na danym rynku, ale również mogą być źródłem porównań pomiędzy rynkami. W tym przypadku warto jest zwrócić uwagę na szczegóły, bo w indeksach, tak jak w życiu, ważne są szczegóły.
Jednym z ważniejszych parametrów indeksów jest konstrukcja ich portfeli, czyli zasady kwalifikacji spółek do portfela indeksu. W tym przypadku przyjmuje się podział na indeksy szerokiego rynku, obejmujące wszystkie spółki notowane na danej platformie obrotu, oraz indeksy tematyczne, w przypadku których portfel tworzony jest na podstawie z góry określonych kryteriów. W przypadku rynku rodzimego pierwszy rodzaj indeksów wyraża WIG, czyli indeks wszystkich spółek rynku regulowanego, a indeksem tematycznym może być WIG20, który obejmuje największe i najbardziej płynne spółki giełdowe. Natomiast dla giełdy niemieckiej indeksem obejmującym wszystkie spółki notowane na rynku FWB jest Prime All Share, a benchmarkiem 40 największych spółek giełdowych jest DAX. W tym kontekście do analiz obydwu rynków należałoby wykorzystać odpowiednio pary WIG i Prime All Share oraz DAX i WIG20.
Innym ważnym parametrem określającym charakter poszczególnych wskaźników jest uwzględnianie w procesie ich kalkulacji dochodów z tytułu dywidend. W tym przypadku rozróżniamy indeksy cenowe oraz indeksy dochodowe. Indeksy cenowe to wskaźniki, w których procesie obliczania uwzględnia się tylko bieżące zmiany kursów akcji. Natomiast dla indeksów dochodowych pod uwagę bierze się również dochody wynikające z wypłaty dywidendy przez spółki wchodzące w skład portfela danego indeksu. Dodatkowo zakłada się, że dochody te podlegają reinwestycji, co ma wpływ na przyszłe poziomy tego wskaźnika. Dla rozróżnienia poszczególnych rodzajów wskaźników w nazwach stosowane są dodatkowe oznaczenia, zazwyczaj do indeksów dochodowych dodaje się „TR”. Oznacza to, że w sytuacji, kiedy mamy możliwość śledzenia dwóch takich samych indeksów i przy nazwie jednego z nich występują litery TR, to jest to indeks dochodowy. Taką parę indeksów na giełdzie warszawskiej tworzą WIG20 oraz WIG20TR. Na koniec 2004 roku wartości obydwu indeksów były takie same i wynosiły 1960 punktów. Obecnie wartość indeksu cenowego wynosi 1850 punktów, a indeks dochodowy wynosi 3570 punktów. Oznacza to, że różnica pomiędzy tymi indeksami na poziomie 1750 punktów to dodatkowy zysk, jaki osiągnęli inwestorzy w wyniku dywidendy wypłaconej przez największe spółki giełdowe w okresie ostatnich 18 lat.
Kryterium dochodowości jest również ważne z punktu widzenia indeksów jako instrumentu bazowego dla kontraktów terminowych. W przypadku większości rynków w tym celu wykorzystuje się indeksy cenowe, tak jest też w przypadku indeksu WIG20. Wyjątkiem są kontrakty terminowe na indeks DAX, gdzie instrumentem bazowym jest indeks typu dochodowego.
Warto podkreślić, iż oprócz kryteriów kwalifikacji i uwzględniania dywidendy w obliczaniu indeksów można jeszcze wyróżnić inne atrybuty indeksów giełdowych. W tej grupie mogą być m.in. zasady wyznaczania wag, tutaj najczęściej stosuje się podejście bazujące na liczbie akcji w wolnym obrocie oraz liczbie akcji wyemitowanych przez spółkę. Ważne są również kwestie walutowości. Dobrze pokazały to dane za 2022 rok w przypadku takich rynków jak Turcja czy Argentyna, gdzie stopy zwrotu lokalnych indeksów w lokalnej walucie osiągnęły odpowiednio 197 proc. i 142 proc. Jednak po przeliczeniu tych zmian według kursu dolara amerykańskiego okazało się, że kursy w Stambule wzrosły o 84 proc., a giełda w Buenos Aires zyskała 32 proc.
