Firmy nie mają planu walki ze zmianami klimatu

Niski odsetek giełdowych spółek publikujących strategie osiągnięcia neutralności klimatycznej to niewykorzystana okazja zarówno dla samego biznesu, jak i – przede wszystkim – klimatu.

Spośród 140 największych spółek notowanych na GPW niewiele ponad 10 proc. ogłosiło cele redukcji emisji gazów cieplarnianych (GHG). To wynik dalece odbiegający od standardów na większości zachodnich parkietów. Bez zmiany podejścia emitentów nie będzie neutralności klimatycznej Polski. Spadnie też konkurencyjność i innowacyjność samych spółek.

Neutralności klimatyczna, do której osiągnięcia zobowiązały się państwa-sygnatariusze porozumienia paryskiego, to stan, w którym emisje gazów cieplarnianych powstałe w wyniku działalności człowieka są równoważone pochłanianiem tych gazów. Wyznaczenie wkładów poszczególnych krajów w osiągnięcie tego celu oraz jego realizacja spoczywa na rządach, jednak udział sektora prywatnego w tym przedsięwzięciu będzie niezwykle istotny dla jego powodzenia. Neutralność klimatyczna – lub innego rodzaju cel ograniczenia emisji – może być bowiem wdrażana również na poziomie pojedynczego podmiotu.

Z analizy, jaką przeprowadziliśmy w Fundacji Instrat, wynika, że zobowiązania emitentów do osiągnięcia neutralności klimatycznej są już niemal standardem na zachodnich rynkach. W 2021 r. wyznaczyło je ponad 75 proc. spółek z pierwszej setki amerykańskiego indeksu Fortune 500 oraz 51 proc. emitentów tworzących brytyjski indeks FTSE 100. Dla niemieckiego indeksu DAX odsetek ten wynosi aż 86 proc.

W Polsce obecnie jedynie 16 spośród 140 największych spółek notowanych na GPW – a więc 11,4 proc. – ustanowiło cele redukcji emisji GHG, przy czym większość z nich (56 proc.) to spółki z indeksu WIG20. Kilka kolejnych zadeklarowało w naszej ankiecie, że planuje ogłoszenie swoich celów klimatycznych w przyszłości, jednak dysproporcja pomiędzy Polską a zachodnimi parkietami jest rażąca.

Dlaczego tak niski odsetek spółek deklarujących dążenie do dekarbonizacji jest powodem do zmartwień? W odróżnieniu od bizantyjskich nieraz standardów raportowania niefinansowego zobowiązania klimatyczne odnoszą się do jednego prostego, ale kluczowego, wskaźnika: absolutnych emisji GHG spółki. Publiczne wyznaczenie celu wymusza z kolei działanie zmierzające do ich ograniczenia. Jakość tych zobowiązań ocenia się przy tym pod kątem ich ambicji, rzetelności i zgodności z nauką. Bez zwiększenia ambicji sektora prywatnego dekarbonizacja polskiej gospodarki będzie trudna i spóźniona.

Brak przyjęcia strategii klimatycznych mogą też negatywnie odczuć sami emitenci. Badania empiryczne pokazują, że bardziej emisyjne spółki mają niższą wycenę rynkową i wyższy koszt pozyskiwania finansowania dłużnego. Ten trend w przyszłości będzie się tylko pogłębiał. Na szczycie COP26 w Glasgow zarządzające ponad 140 bln aktywów instytucje finansowe zrzeszone w ramach inicjatywy Glasgow Financial Alliance for Net-Zero zobowiązały się do zapewnienia neutralności klimatycznej swoich portfeli, a rząd brytyjski zapowiedział, że wyznaczenie celów i strategii dekarbonizacji stanie się dla brytyjskich spółek giełdowych obowiązkowe. Zewnętrzna presja nie powinna być jednak konieczna, gdyż dekarbonizacja to też korzyści – również finansowe – dla samych emitentów. Działania takie jak polepszenie efektywności energetycznej budynków czy zakup energii z OZE pozwalają obniżyć koszty operacyjne, a zmiany w modelu działalności są szansą na zwiększenie innowacyjności i poprawę obrazu firmy w oczach jej konsumentów i pracowników.

Już te korzyści powinny zachęcić firmy do ograniczania emisji własnych, ale ważna jest też ich świadomość, że działania – tak jak bierność – na tym polu są przedmiotem zainteresowania inwestorów i społeczeństwa obywatelskiego. Dlatego pod adresem www.esg.instrat.pl uruchomiliśmy publiczną bazę danych, w której będziemy zamieszczać aktualne informacje o celach i strategiach klimatycznych spółek notowanych na GPW. Od publikacji naszego raportu na początku listopada liczba spółek w bazie wzrosła z 13 do 16, a więc prawie o jedną czwartą. Mamy nadzieję, że ten trend w przyszłości się utrzyma.