Bieżące wydatki główną przeszkodą w oszczędzaniu na emeryturę

Świadomość emerytalna Polaków jest wysoka. Wiedzą oni, że licząc jedynie na ZUS skazują się na niskie emerytury. Mimo tego wciąż stosunkowo mało osób podejmuje konkretne działania, które pozwoliłyby to zmienić.

Ponad połowa badanych regularnie rozważa kwestie związane z emeryturą, a aż 75 respondentów zgadza się z tym, że państwowa emerytura nie zapewni im godnego poziomu życia – takie wnioski płyną z badania SW Research na zlecenie XTB. Problemem oczywiście jest spadająca stopa zastąpienia czyli relacja emerytury do ostatniego dochodu z pracy. – Spadek  przeciętnej stopy zastąpienia w Polsce jest największy wśród wszystkich państw UE. W świetle prognoz ZUS-u większość świadczeń to będą emerytury minimalne. Konsekwencją będzie wzrost względnego ubóstwa wśród osób starszych. W przyszłości świadczenia emerytalne z publicznego systemu emerytalnego będą niewystarczające, aby utrzymać dotychczasowy poziom życia po zakończeniu aktywności zawodowej – potrzebne są dodatkowe oszczędności emerytalne – wskazuje prof. Marek Szczepański z Politechniki Poznańskiej, ekspert Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Emerytura uzależniona od ZUS -u

Chociaż Polacy mają stosunkowo wysoką świadomość niskich emerytur, to nadal nie przekłada się to na bardziej zdecydowane działania, które pozwoliłby w większym stopniu uniezależnić się od ZUS – u. Dane pokazują, że 27 proc. młodych dorosłych (do 25 lat) odkłada środki co miesiąc na emeryturę, podczas gdy 28 proc. planuje zacząć oszczędzać w przyszłości. W grupie wiekowej 26- 35 lat, 32 proc. odkłada środki co miesiąc, a 29 proc. planuje zacząć oszczędzać. Najwyższy odsetek regularnych oszczędzających (42 proc.) występuje wśród osób w wieku 36-45 lat. W grupie wiekowej 46-55 lat, 37 proc. odkłada środki co miesiąc, a 22 proc. kilka razy w roku. Wśród osób powyżej 55 lat, 33 proc. odkłada środki co miesiąc, ale 20 proc. nie planuje oszczędzać w ogóle. 

Dlaczego Polacy się dzieje? Najczęstszym powodem nie oszczędzania na emeryturę są zbyt wysokie obecne wydatki, co podkreśla aż 59 proc. ankietowanych w grupie wiekowej 46-55 lat. 41 proc. Polaków wskazuje, że barierą są niespodziewane koszty, które ograniczają możliwości odkładania pieniędzy. Co czwarta osoba woli wydawać środki na bieżące przyjemności. – W podejmowaniu działań inwestycyjnych do oszczędzania na emeryturę Polaków blokuje strach przed stratą. Należy wkładać jak najwięcej wysiłku w edukację pozwalającą na zrozumienie ryzyka, jego istoty i metod zarządzania nim. Drugim punktem wartym uwagi jest dbanie o budżet domowy. Odkładanie na emeryturę powinno być przed wszystkimi wydatkami, podobnie jak z wynagrodzenia pobierane są składki na ZUS, NFZ i podatki, tak automatycznie powinien być odkładany procent na emeryturę. Wtedy “niespodziewane” wydatki nie miałyby wpływu na poziom oszczędności – podkreśla Marcin Tuszkiewicz, prezes Investio. 

Brak wiedzy problemem emerytalnym

13 proc. respondentów przyznaje, że nie wie, jak efektywnie oszczędzać na emeryturę. Brak wiedzy na ten temat jest problemem głównie w młodszych grupach wiekowych. – Jako XTB chcemy wypełnić lukę w zaangażowaniu młodszych grup wiekowych w ten ważny temat. Zapewniamy edukację w zakresie planowania finansowego i oszczędzania na emeryturę, aby wyposażyć młode pokolenie w wiedzę i narzędzia potrzebne do wczesnego i skutecznego oszczędzania, co zapewni im bardziej bezpieczną przyszłość – wskazuje Filip Kaczmarzyk, członek zarządu XTB.

Badanie pokazuje także, że jedynie 36 proc. respondentów rozumie podstawy inwestowania i aktywnie zarządza swoimi inwestycjami. - – Dzięki „magii” procentu składanego, każdy złoty odłożony dziś może urosnąć do sporej kwoty z perspektywy kilkudziesięciu lat, zakładając regularne inwestowanie i szukanie odpowiednio dużej, ale i bezpiecznej stopy zwrotu. Im wcześniej zaczniemy, tym większy będzie nasz kapitał na emeryturę. Przykładowo, odkładając 200 zł miesięcznie przez 40 lat (od 25. roku życia) przy średniej rocznej stopie zwrotu 5 proc., możemy zgromadzić ponad 300 tys. zł. Jeśli zaczniemy pięć lat później, ta kwota zmniejszy się do około 230 tys. zł. Należy jednak pamiętać, że inwestowanie wymaga odpowiedniego przygotowania, stosowania właściwych strategii i zawsze wiąże się z ryzykiem utraty środków – dodaje Michał Stajniak, wicedyrektor działu analiz XTB.

Emerytura kobiet wyzwaniem

Problem oszczędzania na emeryturę jest szczególnie istotny w kontekście kobiet. Dane pokazują bowiem, że kobiety są bardziej niż mężczyźni świadome ryzyka otrzymania niskiej emerytury z powodu krótszego okresu pracy i przerw macierzyńskich. – Kobiety stają przed wyjątkowymi wyzwaniami w kontekście swojej przyszłości finansowej. Niższe wynagrodzenia, przerwy w pracy zawodowej związane z macierzyństwem czy opieką nad rodziną, a także dłuższa oczekiwana długość życia sprawiają, że ich sytuacja emerytalna wymaga szczególnej uwagi – wskazuje finansistka Magdalena Sołtysiak. To jednak nie prowokuje do działań. Znaczna część kobiet (37 proc.) przeznacza na emeryturę mniej niż 5 proc. swoich dochodów, podczas gdy mężczyźni – od 5 do 10 proc. – To, co mnie cieszy, to rosnąca liczba kobiet, które pytają o to, jak zacząć inwestować,  jak budować swoją niezależność finansową. Moim zdaniem kluczem jest edukacja – prosty, zrozumiały język, który pozwoli kobietom poczuć się pewnie w świecie finansów - dodaje Sołtysiak.