Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał decyzję dotyczącą jednostronnej zmiany warunków umów o kredyt hipoteczny indeksowany i denominowany głównie do franka szwajcarskiego przez Raiffeisen Bank International (RBI). Bank – po uprawomocnieniu się decyzji - musi poinformować konsumentów o decyzji UOKiK i skutkach z tego wynikających.
W 2016 r. wprowadził on arbitralnie nowe sposoby wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut obcych – odsyłał kredytobiorców do serwisu Reuters, dodając „Indeks Marżowy Banku". Prezes UOKiK uznał takie zmiany za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
- Zasady wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut, od których zależy wielkość zadłużenia i wysokość poszczególnych rat płaconych przez kredytobiorców, to bardzo ważny element umowy o kredyt hipoteczny. Takich postanowień nie wolno jednostronnie zmieniać w umowach zawieranych na czas oznaczony, w których dochodzi do zadłużenia się konsumentów. Konsumenci, którzy nie zgadzali się na zmiany, mogli teoretycznie wypowiedzieć umowy, ale oznaczałoby to konieczność dokonania natychmiastowej spłaty całego zadłużenia. Wybór więc był fikcyjny, a bank wykorzystał swoją silniejszą pozycję, żeby narzucić swoje warunki – argumentuje Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.
Istotne warunki umów na czas oznaczony, przy których istnieje możliwość zadłużenia się konsumentów, mogą zostać zmienione wyłącznie na skutek dobrowolnego porozumienia banku i konsumenta. Jeżeli klient nie zgodziłby się na nie, to umowa powinna być wykonywana na dotychczasowych zasadach.
RBI powoływał się na zakwestionowane przez UOKiK jednostronne doprecyzowanie postanowień regulaminów przed sądami powszechnymi, w sporach z frankowiczami. Miało to na celu przekonanie sądów i konsumentów o „naprawieniu" niejasnych zdaniem urzędu zasad ustalania przez bank kursów walut, na podstawie których wyliczana jest rata do zapłaty w złotych. Tego rodzaju postanowienia są uważane za niedozwolone, prezes UOKiK prezentował takie stanowisko m.in. w istotnym poglądzie dotyczącym klauzul waloryzacyjnych, a ostatnio ukarał za to trzy banki (BNP Paribas Bank Polska, Millennium i Santander Bank Polska, łączne kary dla nich to ponad 60 mln zł, podobne postępowania toczą się też wobec PKO BP, Pekao, Raiffeisena i BPH). Postępowanie klauzulowe wobec RBI jest w toku. UOKiK przypomina, że przedsiębiorcy nie mogą arbitralnie uszczegóławiać ani zmieniać w trakcie wykonywania umowy postanowień, które mają charakter niedozwolony. Wielokrotnie się na ten temat wypowiadał Trybunał Sprawiedliwości UE.
