Raporty roczne spółek publicznych – dlaczego są ważne, kto je czyta?

ogłoszenie XI edycji konkursu „The Best Annual Report”

 

Odpowiedź na tytułowe pytanie jest prosta. Zacznę ją jednak od końca – czytają ci, co muszą, albo ci, co chcą. Do tych pierwszych powinniśmy zaliczyć przede wszystkim autorów raportów rocznych, czyli spółki. Niestety, błędnym jest stwierdzenie, że spółki czytają swoje raporty roczne. Najlepiej znanym elementem raportu rocznego jest sprawozdanie finansowe. Jest to dokument audytowany przez biegłego rewidenta, a więc też dokładnie analizowany i weryfikowany przez różne komórki. Dużo gorzej wygląda znajomość sprawozdania z działalności. W tym obszarze zaobserwowaliśmy dwa zjawiska – albo spółka ma taki sam schemat sprawozdania z działalności od momentu debiutu i z roku na rok aktualizuje tylko dane finansowe, albo co roku weryfikuje zawartość tej części raportu rocznego, tak w treści, jak i formie, co wskazuje na większą dbałość o rzetelne informowanie rynku o swojej sytuacji. Nie znaczy to jednak, że taka spółka zna swoje sprawozdanie z działalności, ponieważ często poszczególne części tego dokumentu przygotowują odrębne zespoły, które słabo komunikują się między sobą i na ogół nie ma osoby, która pełni funkcję „redaktora" całego dokumentu. Wpływa to negatywnie na spójność i przejrzystość tej części raportu.

Kolejną grupą zawodową czytającą raporty roczne są biegli rewidenci. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że biegli rewidenci zasadniczo koncertują się na przeprowadzeniu badania sprawozdania finansowego i wydaniu opinii, weryfikując dodatkowo zgodność danych finansowych zawartych w sprawozdaniu z działalności.

Tak więc to od spółki i biegłego rewidenta zależy w dużej mierze jakość informacji finansowej w raporcie rocznym! Oznacza to, że biegli rewidenci mają ogromny wpływ na wartość użytkową raportów rocznych w najważniejszej, bo finansowej jego części.

Nie jest to jednak cały raport roczny. Pamiętać należy, że analitycy i inwestorzy oceniają „przeszłość", czyli sprawozdanie finansowe, ale kupują „przyszłość", czyli informację zawartą w sprawozdaniu z działalności. Dlatego warto zadbać o właściwą prezentację spółki, jej modelu biznesowego, planów na przyszłość, informacji niefinansowych itp., aby pozostali odbiorcy raportów rocznych otrzymywali satysfakcjonującą ich informację.

Dobrym wstępem do modyfikacji raportu rocznego jest udział w konkursie „The Best Annual Report" organizowanym przez Instytut Rachunkowości i Podatków.

W tym roku Instytut Rachunkowości i Podatków ogłasza już 11. edycję tego konkursu. Jest to przedsięwzięcie niekomercyjne, służące bezpieczeństwu rynku kapitałowego.

Celem konkursu jest promowanie raportów rocznych o największej wartości użytkowej dla akcjonariuszy i inwestorów. Jest to najważniejsza grupa odbiorców (czytelników) raportów rocznych, którzy oczekują informacji wiarygodnych i rzetelnych, opublikowanych w możliwie najkrótszym terminie.

W konkursie biorą udział spółki z rynku regulowanego, które sporządzają skonsolidowane sprawozdania finansowe według MSSF/MSR oraz spółki z rynku alternatywnego, które sporządzają sprawozdania finansowe według znowelizowanej ustawy o rachunkowości lub MSSF/MSR.

Zwycięstwo w konkursie jest efektem pracy zespołowej – dyrektorów finansowych, głównych księgowych, zarządów, działów relacji inwestorskich, marketingu i reklamy, nadzorów właścicielskich. Najważniejszą rolę odgrywają jednak główni księgowi i dyrektorzy finansowi, ponieważ podstawą do przygotowania sprawozdania zarządu z działalności, raportów marketingowych czy prezentacji inwestorskich są dane finansowe.

Niemałą rolę w tym procesie odgrywają firmy audytorskie. To ważne, bo podkreśla rolę audytora w sprawozdawczości finansowej, a także pokazuje, że dobry audytor nie powinien się ograniczać do samego badania sprawozdania finansowego. W okresie recesji oczekuje się od audytora szybkiej reakcji na możliwe przyszłe kłopoty spółki, zwłaszcza zagrażające kontynuacji przez nią działalności, co jest niezwykle istotne z punku widzenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

W konkursie nie ma przegranych. Sam udział w tym przedsięwzięciu stanowi bardzo czytelny sygnał, że zarząd spółki chce prowadzić transparentną politykę informacyjną, co jest jedną z największych wartości dodanych konkursu. Ponadto każda spółka biorąca udział w konkursie otrzymuje szczegółowy arkusz ocen z uwagami członków kapituły, dzięki którym można z roku na rok doskonalić raport roczny. Instytut Rachunkowości i Podatków chce w ten sposób spełniać również funkcję edukacyjną. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że jest wiele spółek, które zastosowały się do uwag kapituły konkursu i z niepunktowanych miejsc awansowały na miejsca zapewniające wyróżnienia i nagrody. Dodatkowym elementem edukacyjnym jest książka „Raport roczny spółki publicznej" wydana przez Instytut Rachunkowości i Podatków, będąca praktycznym podręcznikiem dla zespołów przygotowujących raporty roczne.

Od ośmiu lat mamy nową kategorię w konkursie: najlepszy raport roczny w internecie, a od roku raport zintegrowany. Nie wszystkie spółki rozumieją, że internet jest najszybszym źródłem informacji i na stronie internetowej emitenta powinien znajdować się raport roczny użyteczny dla akcjonariuszy i inwestorów, zaprezentowany przystępnie, przy wykorzystaniu możliwości, jakie daje technologia informatyczna.

Regulamin konkursu szczegółowo określa warunki dopuszczenia raportu rocznego do weryfikacji. Pierwsze kryterium selekcji to analiza opinii biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego. Następnie każdy raport roczny jest oceniany przez cztery zespoły, które oceniają sprawozdanie zarządu z działalności, zastosowanie MSSF/MSR, wartość użytkową oraz raport roczny w internecie. Suma pracy tych zespołów może dać maksymalnie 100 punktów.

Pięć lata temu kapituła konkursu zdecydowała o przyznaniu nagród specjalnych The Best of the Best dla najlepszego przedsiębiorstwa i banku, które trzy razy zdobyły I nagrodę główną w naszym konkursie. Miło nam poinformować, że prawo do tytułu modelowego raportu rocznego utrzymały KGHM Polska Miedź, PKN Orlen oraz mBank i PKO Bank Polski, które tworzą Klub The Best of the Best. W bieżącym roku kolejne dwie spółki pretendują do tego miana.

Partnerem strategicznym jest GPW w Warszawie SA.

Patronami medialnymi wydarzenia są dzienniki „Rzeczpospolita" i „Parkiet".

Zapraszamy wszystkie spółki z rynku regulowanego i alternatywnego do udziału w kolejnej edycji konkursu „The Best Annual Report 2015". Szczegółowe informacje na stronie:

http://www.irip.pl/raport_roczny.html

 

Małgorzata Gula

prezes zarządu Instytut Rachunkowości i Podatków